عوارض سکته قلبی می توانند بسیار متفاوت بوده و شدتی از خفیف تا مرگ بار داشته باشند. برخی افراد یک سکته قلبی خفیف و فاقد هر گونه عوارض را تجربه می کنند. لازم به ذکر است که حتی این موارد نیز می توانند خطرناک باشند. حملات قلبی یاد شده را بدون عارضه می نامند. گروهی دیگر از افراد حملات قلبی شدیدی را تجربه می کنند که دارای طیفی از عوارض احتمالی بوده و نیازمند درمان گسترده است.
آریتمی قلب بعد از سکته قلبی
آریتمی که از عوارض سکته قلبی محسوب می شود، به معنی بی نظمی ضربان قلب است که شامل موارد زیر می شود:
- تپش بسیار سریع قلب (تاکی کاردی فوق بطنی)
- تپش بسیار آهسته قلب (برادی کاردی)
- تپش نامنظم قلب (فیبریلاسیون دهلیزی)
آریتمی ها می توانند پس از یک سکته قلبی و در نتیجه آسیب به عضلات این اندام بروز دهند. عضلات آسیب دیده پیام های الکتریکی کنترل کننده قلب را مختل می کنند. برخی آریتمی ها همچون تاکی کاردی خفیف بوده و سبب بروز علائمی همچون موارد زیر می شوند:
- تپش قلب: احساس کوبش، لرزش یا تپش نامنظمی است که در قفسه سینه یا گلو احساس می شود.
- درد قفسه سینه
- گیجی یا احساس سبکی در سر
- خستگی
- تنگی نفس
دیگر آریتمی های تهدید کننده زندگی شامل موارد زیر هستند:
- بلوک کامل قلب: در این مورد پیام الکتریکی توانایی رفتن از یک سمت به سمت دیگر قلب را نداشته و قلب از پمپاژ مناسب خون باز می ماند.
- آریتمی بطنی: قلب قبل از ابتلا به اسپاسم و توقف کامل پمپاژ دچار تپش بسیار سریع می شود. این توقف کامل، ایست قلبی ناگهانی نام دارد.
انواع مرگ بار آریتمی که در بالا ذکر شدند می توانند از عوامل عمده مرگ ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از حمله قلبی باشند. با این حال، از زمان تولید دستگاه شوک (دفیبریلاتور قابل حمل) میزان بقای بیماران بهبود چشم گیری داشته است. دفیبریلاتور دستگاهی است که با دادن یک شوک الکتریکی به قلب ریتم آن را به حالت طبیعی و اولیه باز می گرداند.
آریتمی های خفیف را معمولا می توان با مصرف دارو هایی همچون بتا بلاکر ها کنترل کرد. برادی کاردی های دشوار تری که سبب بروز علائم مداوم و مکرر می شوند ممکن است نیاز به درمان با ضربان ساز داشته باشند. ضربان ساز یک دستگاه الکتریکی است که جهت کمک به تنظیم ضربان قلب به روش جراحی در قفسه سینه جایگذاری می شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره ایست قلبی ناگهانی از پزشک خود سوال کنید.
نارسایی قلبی ناشی از سکته قلبی
یکی از عوارض سکته قلبی که شخص ممکن است تجربه کند، نارسایی قلبی است. نارسایی قلبی هنگامی بروز می دهد که قلب در پمپاژ موثر خون به سرتاسر بدن ناتوان شود. این عارضه معمولا پس از حمله قلبی و آسیب شدید عضله قلب بروز می دهد. محل بروز نارسایی قلب معمولا در سمت چپ (بطن چپ) قلب بوده و علائم آن شامل موارد زیر هستند:
- تنگی نفس
- خستگی
- تورم در بازو ها و پا ها در اثر تجمع مایعات
نارسایی قلبی می تواند با ترکیبی از دارو ها و در برخی از موارد به کمک جراحی درمان شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره نارسایی قلبی باید به پزشک مراجعه شود.
شوک کاردیوژنیک
شوک کاردیوژنیک مانند نارسایی قلبی است، با این تفاوت که جدی تر است. این شوک هنگامی بروز می دهد که عضله قلب به طور گسترده آسیب دیده و عملکرد بسیاری از بخش های بدن به دلیل ناتوانی قلب در پمپاژ مناسب، دچار اختلال شود. علائم این شوک شامل نمونه های زیر هستند:
- تیرگی ذهنی
- سردی دست ها و پا ها
- کاهش نیاز به ادرار یا قطع ادرار
- افزایش سرعت ضربان قلب یا تنفس
- رنگ پریدگی پوست
- مشکل در تنفس
در این مورد امکان دارد نوعی از دارو ها به نام وازوپرسور استفاده شوند. وازوپرسور ها به انقباض عروق خونی، افزایش فشار خون و بهبود گردش خون کمک می کنند.
پس از آن که علائم اولیه شوک کاردیوژنیک پایدار شدند، ممکن است جهت بهبود عملکرد قلب به انجام جراحی نیاز باشد. این جراحی شامل مداخله کرونری از راه پوست (PCI) به همراه وارد کردن اندکی فشار به درون شریان می شود. این فشار از طریق باد شدن بالونی انجام می شود که به وسیله کاتتر به درون شریان فرستاده شده است. به این عمل فنر زدن قلب نیز می گویند.
گزینه دیگر پیوند بای پس شریان های کرونری است که در آن رگی از بخش دیگری از بدن برداشته شده و جهت دور زدن محل انسداد در شریان کرونری استفاده می شود.
پارگی قلب، جدی ترین عوارض سکته قلبی
پارگی قلب یک وضعیت بسیار جدی است که به ندرت به عنوان عوارض سکته قلبی اتفاق می افتد. پارگی قلب می تواند در عضله، دیواره و دریچه های قلبی رخ دهد. پارگی قلب معمولا به دلیل آسیب های قابل توجه قلب در اثر حمله قلبی و ظرف ۱ تا ۵ روز پس از آن بروز می دهد.
علائم پارگی قلب همچون علائم بیان شده برای شوک کاردیوژنیک است. معمولا جهت ترمیم آسیب به جراحی باز قلب نیاز است. چشم انداز بهبودی برای افراد دچار پارگی قلب نامطلوب است. تخمین زده می شود که از هر ۲ بیمار ۱ نفر ظرف ۵ روز پس از رخداد پارگی قلب جان خود را از دست می دهد.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت