حمله قلبی رویدادی مهلک است که در نتیجه اختلال در جریان خون به قلب ایجاد می شود. آگاهی از علائم اولیه حمله قلبی در زنان می تواند به فرد کمک کند هرچه زودتر تحت مراقبت های پزشکی، که ممکن است جان او را نجات دهد، قرار گیرد.
شانس زنده ماندن زنان در اولین حمله قلبی نسبت به مردان کمتر است. این امر می تواند ناشی از متفاوت بودن علائم بین دو جنس باشد. زنان بیشتر در معرض حمله قلبی خاموش هستند یا علائمی ناشایع نشان می دهند.
همچنین بیولوژی جنس مؤنث فاکتورهای خطر متفاوتی برای حمله قلبی ایجاد می کند، زیرا برخی از بیماری های تشدید کننده خطر، مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، در بیولوژی مردان وجود ندارد.
علائم حمله قلبی در زنان چیست؟
علائم حمله قلبی در زنان به صورت زیر است. در صورت داشتن هریک از علائم زیر، با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید و بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنید.
۱- فشار ناراحت کننده، احساس پُری و فشردهشدن یا درد در مرکز قفسه سینه. این حالت چند دقیقه طول می کشد، یا از بین رفته و دوباره برمی گردد.
۲- درد یا ناراحتی در یک یا هر دو بازو، پشت، گردن، فک یا معده.
۳- تنگی نفس با یا بدون ناراحتی قفسه سینه.
۴- علائم دیگر مانند عرق سرد، حالت تهوع یا سبکی سر.
شایع ترین نشانه حمله قلبی زنان، مشابه مردان، درد یا ناراحتی قفسه سینه است. اما احتمال وقوع برخی علائم رایج دیگر، به ویژه تنگی نفس، تهوع و استفراغ و درد کمر یا فک در زنان، تا حدودی بیشتر از مردان است.
اگرچه مردان و زنان می توانند فشار سینه را مشابه حالتی که گویی فیلی روی قفسه سینه نشسته است، احساس کنند، اما زنان می توانند بدون فشار قفسه سینه حمله قلبی را تجربه کنند. در عوض ممکن است احساس تنگی نفس، فشار یا درد در قسمت زیر سینه یا بالای شکم، سرگیجه، سبکی سر یا غش، فشار در قسمت فوقانی کمر یا خستگی شدید داشته باشند.
حتی زمانی که علایم نامحسوس هستند نیز عواقب آن میتواند مرگبار باشد، به خصوص اگر شخص فورا کمک دریافت نکند. هر ۴۳ ثانیه یک نفر دچار حمله قلبی می شود. این امر زمانی روی می دهد که جریان خونی که اکسیژن را به عضله قلب می رساند به شدت کاهش یافته یا به طور کامل قطع شود. این مسئله ناشی از باریک شدن تدریجی عروق تغذیه کننده قلب در نتیجه تجمع چربی، کلسترول و سایر مواد (پلاک) است.
بسیاری از زنان بر این باورند که علائم حمله قلبی محرز و آشکار است – تصویر فیل به ذهن می آید – اما در واقع این علائم می توانند نامحسوس و گاهی گیج کننده باشند. برخی از زنانی که دچار حمله قلبی می شوند، فشاری در بالای کمر را توصیف می کنند که شبیه فشار دادن یا بسته شدن طناب به دور آنها است. سرگیجه، سبکی سر یا در واقع غش از علائم دیگری است که باید به آن ها توجه کنید.
برخی از زنان نیز زمانی که تصور می کنند دچار حمله قلبی شده اند، آسپرین مصرف می کنند و هیچ گاه با ۱۱۵ تماس نمی گیرند. اما حتی اگر برای حمله قلبی خود به مصرف آسپرین فکر می کنند نیز باید با اورژانس نیز تماس بگیرند.
چه عواملی باعث حمله قلبی در زنان می شود؟
چندین فاکتور خطر شایع بیماری عروق کرونر – مانند کلسترول بالا، فشار خون بالا و چاقی – هم زنان و هم مردان را تحت تأثیر قرار می دهد. اما عوامل دیگری می توانند نقش بیشتری در ایجاد بیماری های قلبی در زنان داشته باشند.
عوامل خطر بیماری های قلبی در زنان عبارتند از:
– دیابت: زنان مبتلا به دیابت بیش از مردان مبتلا به ان بیماری به بیماری قلبی دچار می شوند. علاوه بر این، از آنجا که دیابت می تواند نحوه احساس درد را تغییر دهد، شخص در معرض خطر بیشتر سکته قلبی خاموش – بدون علائم- است.
– استرس روحی و افسردگی: استرس و افسردگی قلب زنان را بیش از مردان تحت تأثیر قرار می دهد. افسردگی حفظ سبک زندگی سالم و ادامه دادن درمان توصیه شده را مشکل می سازد.
– سیگار کشیدن: سیگار کشیدن عامل خطر بزرگتری برای بیماریهای قلبی در زنان نسبت به مردان است.
– بی تحرکی: عدم فعالیت بدنی یکی از فاکتورهای خطر اصلی بیماری های قلبی است. برخی تحقیقات نشان داده اند که میزان فعالیت زنان نسبت به مردان کمتر است.
– یائسگی: پایین بودن سطح استروژن پس از یائسگی خطر قابل توجهی برای ایجاد بیماری در عروق خونی کوچکتر ایجاد می کند.
– عوارض بارداری: فشار خون بالا یا دیابت در دوران بارداری می تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا و دیابت در دراز مدت در مادر را افزایش دهد. این شرایط همچنین احتمال بروز بیماری های قلبی در زنان را بیشتر می کند.
– سابقه خانوادگی بیماری قلبی اولیه: به نظر می رسد این عامل، فاکتور خطر مهم تری در زنان نسبت به مردان باشد.
– بیماریهای التهابی: آرتریت روماتوئید، لوپوس و بیماری های دیگر می توانند خطر بیماری قلبی را در مردان و زنان افزایش دهند.
نشانه های حمله قلبی در زنان بعد از یائسگی
بیماری قلبی تنها فقط برای زنان مسن اتفاق نمی افتد، بلکه زنان در هر سنی باید بیماری قلبی را جدی بگیرند. زنان زیر ۶۵ سال – به ویژه کسانی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند – نیز باید به عوامل خطر بیماری های قلبی توجه زیادی داشته باشند. خطر حمله قلبی به دلیل کاهش سطح استروژن پس از یائسگی افزایش می یابد. علائم حمله قلبی زنان پس از یائسگی عبارتند از:
- درد یا ناراحتی در بازوها، پشت، گردن، فک یا معده
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- درد شدید قفسه سینه
- تعریق بدون داشتن فعالیت
آیا درمان بیماری قلبی در زنان متفاوت از مردان است؟
به طور کلی درمان بیماری های قلبی در زنان و مردان مشابه است و می تواند شامل داروها، آنژیوپلاستی و استنت گذاری یا جراحی بای پس عروق کرونر باشد.
تجویز استاتین درمانی برای جلوگیری از حملات قلبی در آینده در زنان نسبت به مردان کمتر است. با این حال، مطالعات نشان می دهد که مزایای ناشی از آن در هر دو گروه مشابه است. آنژیوپلاستی و استنت گذاری، که معمولاً در سکته قلبی انجام می شود، هم برای مردان و هم برای زنان مفید است. اما در جراحی بای پس عروق کرونر، زنان بیشتر از مردان دچار عوارض می شوند.
تقویت قلب می تواند سلامت را بهبود بخشد و به بهبود بیماری های قلبی کمک کند. با این حال زنان کمتر از مردان برای بازتوانی قلبی ارجاع داده می شوند.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت