زمانی که به دلیل استرس دچار تپش قلب می‌شوید، احساس می‌کنید که قلبتان تند ، نامنظم و با شدت می تپد یا یک ضربان را رد می کند. ضربان قلب شما می تواند در پاسخ به موقعیت های استرس زا افزایش یابد، همچنین ممکن است بر اثر اختلالات اضطرابی (نگرانی بیش از حد یا مداوم) تپش قلب داشته باشید. در این مقاله در مورد استرس و تپش قلب و روش های درمان آن صحبت می کنیم.
تپش قلب ناشی از استرس چگونه است؟
تپش قلب، حسی مانند کوبش، لرزش، سریع تپیدن یا رد کردن یک ضربان توسط قلب است. هنگامی که دچار تپش قلب بشوید، ممکن است ضربان قلب خود را در قفسه سینه، گردن یا گلو احساس کنید.
بسیاری از افراد تپش قلب را همراه با اضطراب تجربه می کنند. اضطراب پاسخ “جنگ یا گریز” بدن را به عنوان بخشی از عملکرد طبیعی سیستم عصبی خودمختار (ANS) ایجاد می کند. وقتی در مورد موقعیتی احساس ناراحتی می کنید، سیستم عصبی خودمختار شما باعث افزایش ضربان قلبتان می شود.
آیا استرس و ضربان نامنظم قلب خطرناک است؟
اگرچه تپش قلب می تواند نگران کننده باشد، اما بیشتر مواقع خطرناک نبوده و معمولاً پس از رفع محرک اضطرابی، به سرعت از بین می رود. البته در برخی از موارد، تپش قلب می تواند نشانه یک مشکل جدی مانند آریتمی (ضربان نامنظم قلب) باشد.
این نوع از تپش قلب ممکن است به جای اینکه در نتیجه اضطراب به وجود آید، خودش در افراد مختلف، عامل ایجاد اضطراب گردد. اگر دچار تپش قلب به همراه درد قفسه سینه، مشکل در تنفس، سرگیجه یا گیجی شده اید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
استرس و تپش قلب چقدر شایع است؟
به جز بیماری های قلبی، استرس شایع ترین علت تپش قلب است. داشتن لحظاتی سرشار از اضطراب، به خصوص در موقعیت های پرتنش، بسیار رایج است. این شرایط شامل مصاحبه شغلی، سخنرانی در جمع یا پرواز با هواپیما می باشد. اغلب اوقات، این احساس اضطراب و تپش قلب ناشی از آن، موقتی بوده و به سرعت ناپدید می شود.
اما اگر در مواقع زیاد یا طی مدت طولانی احساس اضطراب دارید، با روان درمانگر و یا پزشک خود مشورت نمایید، زیرا ممکن است به اختلال اضطرابی یا اختلال هراس مبتلا باشید. درمان با دارو، روان درمانی و یا هر دو، می تواند به تسکین علائم شما کمک کند.
علائم تپش قلب و استرس چیست؟
علائم تپش قلب عبارتند از:
– احساس لرزش: برخی از افراد در قفسه سینه احساس لرزش خواهند داشت. ممکن است احساس کنید که قلبتان در قفسه سینه تکان می خورد.
– ضربان قلب نامنظم: ممکن است احساس کنید که ضربان قلب شما از ریتم طبیعی خود خارج شده یا یک ضربان را رد می کند. همچنین احتمال دارد متوجه شوید که ضربان قلبتان سریع یا کند شده است، و یا قلبتان برای یک یا دو ثانیه مکث می کند.
– کوبش: ممکن است احساس کنید که قلب شما با قدرت زیاد یا ضربانی خیلی شدید می تپد. برخی افراد گزارش داده اند که می توانند صدای ضربان قلب خود را به راحتی بشنوند.
چرا استرس باعث بروز ضربان قلب نامنظم می شود؟
اضطراب، سیستم عصبی خودمختار بدن (ANS) را فعال می کند. ANS مسئول تنظیم برخی از عملکردهای بدن است، از جمله:
- نفس کشیدن
- گوارش
- ضربان قلب
در هنگام اضطراب، ANS پاسخ جنگ یا گریز بدن را تحریک می نماید. علاوه بر تپش قلب، ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنید:
- خستگی
- مشکلات گوارشی، مانند نفخ و اسهال
- تنفس سریع و پی در پی
- تعریق
- انقباض عضلات
- لرزش
تپش قلب ناشی از استرس چقدر طول می کشد؟
تپش قلب ناشی از استرس معمولا به شکل ناگهانی شروع شده و در عرض چند دقیقه از بین می رود. اگر به طور مکرر تپش قلب دارید، ممکن است پزشک وجود یک اختلال اضطرابی را برایتان تشخیص دهد. اختلال اضطرابی به این معناست که اضطراب بیش از حد، بر فعالیت های روزمره شما مانند رفتن به محل کار، مدرسه یا ملاقات با دوستان تأثیر می گذارد.
اختلالات اضطرابی شایع ترین مشکل سلامت روان در ایالات متحده است و تقریباً از هر ۵ نفر، ۱ نفر را در یک مقطع زمانی مشخص تحت تأثیر قرار می دهد.
علل دیگر تپش قلب
عامل ایجاد تپش قلبی که در عرض چند دقیقه از بین نرفته و یا مکررا اتفاق می افتد، ممکن است اضطراب نباشد. در موارد نادرتر، تپش قلب ناشی از یک بیماری یا اختلال جسمانی است، از جمله:
- مشکلات ریتم قلب (آریتمی)، مانند فیبریلاسیون دهلیزی (Afib).
- میوکاردیت، التهاب ماهیچه های قلب به دلیل عفونت ویروسی.
- مشکلات تیروئید، از جمله پرکاری تیروئید.
- مشکلات ساختاری در قلب، مانند بیماری های دریچه ای.
درمان استرس و تپش قلب
در صورت تشخیص تپش قلب ناشی از استرس، ممکن است پزشک یکی از درمان های ذیل را پیشنهاد دهد:
داروی ضد استرس و تپش قلب
مصرف دارو های ضد اضطراب و ضد افسردگی می تواند برای برخی افراد کمک کننده باشد. پزشک ممکن است گزینه هایی را برای درمان اضطراب به هنگام پرواز یا سخنرانی در فضای عمومی، به شما پیشنهاد دهد. این داروها شامل مسدودکننده های بتا (پروپرانولول) و بنزودیازپین ها مانند آلپرازولام (زاناکس) و دیازپام (والیوم) می باشند. بنزودیازپین ها به علت اعتیادآوری، تنها برای استفاده گاه به گاه توصیه می شوند.
درمان‌های تکمیلی استرس و تپش قلب
بیوفیدبک، ماساژ درمانی و سایر تکنیک ها می توانند به شما در کسب آرامش کمک کنند.
روان درمانی
رفتاردرمانی شناختی به شما کمک می کند تا الگوهای فکری خود را شناسایی و درمان کنید. هدف پیشگیری از بروز پاسخ در هنگام مواجهه (ERP)، ایجاد الگوی پاسخ مثبت در هنگام مقابله با ترس ها، برای تسکین اضطراب است.
درمان خانگی استرس و تپش قلب
می توانید تکنیک های خود مدیریتی را برای کمک به کاهش شدت تپش قلب امتحان کنید. این تکنیک ها عبارتند از:
- سازش کردن با استرس
- تنفس دیافراگمی
- ورزش منظم
- خواب کافی
- مراقبه
- تنفس با لب جمع شده
- تای چی و یوگا
آیا می توان از استرس و ضربان نامنظم قلب جلوگیری کرد؟
ممکن است نشود به طور کامل از تپش قلب ناشی از اضطراب جلوگیری کرد، اما می توانید دفعات وقوع و شدت آن را کاهش دهید. ابتدا به عوامل محرک خود مانند اجرای عمومی، سوار شدن در هواپیما یا برقراری تماس تلفنی توجه کنید. سپس می توانید برای کاهش اضطراب خود در این موقعیت ها، برنامه ریزی نمایید. تکنیک های آرامش، داروها وروان درمانی، همگی می‌توانند به پیشگیری از حملات بعدی کمک کنند.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت
