قرص پرانول یا پروپرانولول دارویی از دستهی مسدود کنندههای بتا است. این دارو با تاثیر بر روی تکانهها و ایمپالسهای برخی نواحی خاص-نظیر قلب-عمل میکند و همین امر موجب پایین آمدن سرعت ضربان قلب و پایدار بودن آن میشود. پیش از مصرف این دارو باید به عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن اشاره کنیم؛ توجه شود که برخی از افراد نباید در هیچ صورت از این دارو استفاده کنند.
اخیرا تحقیقات و پژوهشهایی برروی کاربردهای احتمالی این دارو صورت گرفته است. پیبردن به مکانیسم عمل پروپرانولول میتواند به بیمار و پزشک کمک کند تا تصمیم بگیرند که آیا استفاده از این دارو برایشان مناسب است یا خیر.
قرص پرانول ۱۰ چیست؟
قرص پرانول ۱۰ علاوه بر کم کردن سرعت ضربان قلب، فشار خون را نیز کاهش میدهد و از این امر که مقدار خون و اکسیژن مناسبی به تمامی نقاط بدن میرسد، اطمینان حاصل میکند. استفاده از این دارو تنها با تجویز پزشک میسر است. پروپرانولول به صورت قرص، کپسول، محلول خوراکی (Hemangeol) و محلول تزریقی وجود دارد.
موارد مصرف قرص پروپرانولول
قرص پروپرانولول ضربان قلب را تنظیم کرده و از شدت و سرعت بیش از حد آن میکاهد. از آن برای موارد زیر استفاده میشود:
- درمان فشار خون بالا
- کنترل ریتم قلب در بافت دهلیزی
- مسکن آنژینی (از بین برندهی درد قفسهی سینه)
- جلوگیری از بروز میگرن
- کاهش دادن لرزش یا ترمور
- تسکین دهندهی شرایط پزشکی مربوط به غدهی تیروئید و غدد فوق کلیوی
- پشتیبانی از نحوهی عملکرد قلب پس از سکتهی قلبی
پروپرانولول برای چه کسانی مناسب نیست؟
بزرگسالان و کودکان میتوانند از این پروپرانولول استفاده کنند؛ ولی هنوز بصورت رسمی تایید نشده که آیا برای درمان فشار خون بالا در کودکان زیر ۱۲ سال نیز میتوان از آن استفاده کرد یا خیر.
با اینحال این دارو برای همه مناسب نیست. در صورتی که یکی از شرایط زیر شامل شما میشود، به پزشک خود اطلاع دهید:
- اگر تابحال هرگونه حساسیتی به پروپرانولول یا هر داروی دیگری داشتهاید
- داشتن فشار خون پایین یا سرعت پایین ضربان قلب
- نارسایی قلبی رو به وخامت
- مشکلات حاد گردش خون در اندامها (نظیر پدیدهی Raynaud) که منجربه سوزن سوزن شدن یا کبود شدن انگشتان دست و پا میشود
- اسیدوز متابولیک-هنگامیکه خونتان اسیدی میشود
- نارساییهای ریوی یا آسم
اگر باردار هستید، قصد بارداری داشته و یا در دورهی شیردهی هستید با دکتر خود مشورت کنید.
مطلب مرتبط: قرص هیدروکلروتیازید برای کاهش فشار خون بالا
نحوه مصرف قرص پرانول ۱۰
قرص پرانول به دو شکل دارویی در دسترس است:
- رها سازی استاندارد-رها سازی سریع مادهی دارویی در بدن. بسته به میزان دوز، ممکن است در یک روز چندین مرتبه نیاز به مصرف داشته باشید.
- رها سازی پایدار (SR)-در اینصورت، مادهی دارویی به آرامی و به صورت پیوسته در بدن آزاد میشود و نیازی به مصرف دوباره نیست؛ معمولا یکبار در طول روز کافیست.
مطلب مرتبط: چگونه قرص متورال را قطع کنیم؟
بهترین زمان مصرف قرص پروپرانول ۱۰
بهترین زمان مصرف قرص طولانی رهش پروپرانولول ۱۰ هنگام رفتن به رخت خواب (۱۰ شب) است. اگر در طول روز یک مرتبه این قرص را مصرف میکنید، پزشکتان پیشنهاد دهد که قبل از خواب آن را مصرف کنید؛ زیرا این دارو اندکی سرگیجهآور است. اگر اولین دوز را مصرف کردید و احساس سرگیجه نداشتید، می توانید دوزهای بعدی را صبح مصرف کنید.
دوز مصرفی قرص پرانول
– فشار خون بالا، دوز ابتدایی روزانه دو مرتبه، مصرف ۸۰mg از مادهی دارویی است. در صورتی که موثر واقع نشود (فشار خونتان به میزان کافی کاهش نیابد)، ممکن است پزشک، دوز مصرفی را به حداکثر میزان ۱۶۰mg افزایش دهد.
– میگرن یا آنژین (درد قفسه سینه)، معمولا روزانه دو یا سه مرتبه، مصرف ۴۰mg از مادهی دارویی. این مقدار ممکن است تا ۱۲۰mg و ۲۴۰mg نیز افزایش یابد. چگونگی مصرف این میزان دوز در طول روز را پزشکتان به شما توضیح خواهد داد.
– ضربان قلب نامنظم (آریتمی)، دوز معمول، مصرف ۱۰mg تا ۴۰mg از مادهی دارویی، سه الی چهار مرتبه در طول روز میباشد
– اضطراب، دوز معمولا روزانه ۴۰mg است که ممکن است به مصرف روزانه ۴۰mg، سه مرتبه افزایش یابد.
– ترشح بیشازحد هورمون تیروئیدی (thyrotoxicosis)، مصرف روزانه ۱۰ الی ۴۰mg، سه یا چهار مرتبه.
معمولا این دوزها برای سالمندانی که مشکلات کلیوی یا کبدی دارند، پایینتر است. اگر کودک زیر ۱۲ سال دارید که نیاز به مصرف پروپرانولول دارد، پزشک مربوطه از روی میزان وزن کودک، دوز مصرفی مورد نیاز را محاسبه میکند.
اثرات و عوارض جانبی قرص پرانول
پروپرانولول نیز همانند سایر داروها عوارض جانبی دارد ولی اکثر افراد هیچگونه عوارض جانبی، یا عوارض جزئی آن را تجربه میکنند. این عوارض همچنین با عادت کردن بدنتان به مادهی دارویی، تقلیل خواهد یافت.
این عوارض در بیش از ۱ نفر در هر ۱۰۰ نفر بروز پیدا میکند. مدت زمان و شدت این عوارض نیز بسیار کم است.
- احساس خستگی و سرگیجه (ممکن است نشانههایی از ضربان قلب پایین باشند)
- سرد شدن انگشتان دست و پا (پروپرانولول بر میزان خون رسانی به دستها و پاهایتان تاثیر میگذارد)
- مشکلات خواب یا کابوس دیدن
- احساس ناخوشی (حالت تهوع)
اینگونه عوارض بهندرت بروز پیدا میکنند ولی برخی افراد تابحال آنها را تجربه کردهاند. در صروت داشتن هرگونه از شرایط زیر، سریعا بع پزشک مراجعه کنید:
- کوتاه و منقطع بودن تنفس، همراه با سرفه که در هنگام فعالیت بدنی (نظیر بالا رفتن از پله) تشدید یابد، باد کردن پا و یا قوزک پا، درد قفسه سینه یا ضربان نامنظم قلب-اینها نشانههای بروز مشکل قلبی هستند.
- تنگی نفس و احساس تنگی در قفسهی سینه-اینها نشانههای مشکلات ریوی هستند
- زرد شدن رنگ پوست یا سفیدیهای چشم-اینها نشانههایی از مشکلات کبدی هستند
آیا قرص پروپرانولول خواب آور است؟
قرص پروپرانولول به خودی خود خواب آور نیست. اما روش عملکرد داروهای بتابلاکر مانند ،پروپرانولول این است که ضربان قلب شما را کاهش می دهد و در نتیجه مقدار خونی که قلب به سایر قسمت های بدن پمپاژ می کند نیز کاهش می باید. به همین دلیل، علائمی مانند خستگی، ناتوانی جنسی، خواب آلودگی، بی حالی و … بروز پیدا می کنند.
پروپرانولول و بارداری
پروپرانولول درطول بارداری آسیبزا نیست ولی اگر باردار هستید یا قصد آن را دارید، با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است داروهای مناسب دیگری وجود داشته باشد.
پروپرانولول و شیردهی
معمولا مصرف این دارو با شیردهی تداخل ندارد؛ به این دلیل که تنها مقادیر بسیار کمی از این ماده وارد شیر میشود و این مقادیر نیز هیچ مشکلی برای نوزاد ایجاد نمیکنند. با اینحال بهتر است اگر فرزندتان شرایط پزشکی خاصی دارد، قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت