اولین سکته قلبی، یک رویداد جدی و تغییردهنده ی زندگی است، گرچه اکثر افراد از آن جان سالم به در می برند. اما یک پژوهش جدید، بر اهمیت اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از سکته قلبی دوم و سوم تأکید می کند. در این مقاله، در مورد اینکه انسان چند بار می تواند سکته قلبی کند و آیا از سکته های دوم و سوم جان سالم به در می برد، صحبت می کنیم.
چرا سکته قلبی اتفاق می افتد؟
قلب ۳ رگ اصلی دارد که نقش خونرسانی به عضله ی قلب را برعهده دارند. LAD، (شریان نزولی قدامی چپ)، LCX (شریان سیرکومفلکس چپ)، RCA (شریان کرونری راست). انسداد هر یک از این رگ ها یا شاخه های آنها منجر به سکته قلبی (انفارکتوس میوکارد) می شود. انسداد در یکی از این سه رگ اصلی موجب یک حمله بزرگ (وسیع) می شود، در حالیکه یک انسداد شاخه ای منجر به سکته قلبی خفیف می شود.
علی رغم این حقیقت که علائم یک سکته قلبی خفیف می تواند مشهود باشد و یک سکته قلبی بزرگ ممکن است خاموش باشد (در طول معاینه ی منظم شناسایی شود)، هرچه حمله بزرگتر باشد، آسیب میوکارد و عواقب آن شدیدتر خواهد بود.
یک فرد چند بار می تواند سکته قلبی کند؟
افراد مبتلا به بیماری های عروق کرونری ممکن است طی چند سال، بیش از یک بار دچار سکته قلبی شوند. در حقیقت انسان می تواند ۲، ۳، ۴ یا حتی ۵ بار سکته قلبی کند و هر بار جان سالم در ببرد. اما زنده ماندن بعد از هر سکته قلبی احتمال کمتری دارد و افراد کمی هستند که بعد از ۳ سکته قلبی یا بیشتر، نجات پیدا کنند.
در میان بازماندگان سکته قلبی برای سن ۴۵ سال به بالا، تقریباً از هر ۵ مرد، ۱ نفر (۱۸%) و از هر ۴ زن ۱ نفر (۲۳%) در طول ۱ سال پس از سکته قلبی می میرند. همچنین ۲۵% از بازماندگان سکته قلبی بالای ۶۵ سال، در طول ۱ سال پس از ترخیص از بیمارستان جان خود را از دست می دهند.
در حقیقت، آسیب شناسان با بررسی بافت قلب در کالبد شکافی، می توانند زمان دقیق سکته قلبی را شناسایی کنند. از اینرو، حمله های قلبی اخیر (حاد، چند ساعته) ممکن است به صورت نواحی قهوه ای کم رنگ، حمله های قلبی چند روز قبل (نیمه حاد) به صورت نواحی زردرنگ و حمله های قلبی درمان شده (هفته ها تا سالها قبل) به شکل اسکارهای سفید در عضله قلب ظاهر شوند.
بازماندگان سکته قلبی، بیشتر در معرض وقوع یک سکته قلبی دیگر هستند و مورد بعدی می تواند کُشنده باشد.
احتمال وقوع سکته قلبی دوم چقدر است؟
اگر اخیراً دچار سکته قلبی شده اید و از وقوع سکته قلبی دوم می ترسید، ترس شما طبیعی است. مطابق با انجمن قلب آمریکا، تقریباً از هر ۵ نفری که دچار سکته قلبی شده اند، یک نفر به دلیل سکته قلبی دوم دوباره در بیمارستان بستری می شود. اما نگران آمار و ارقام نباشید. اقداماتی وجود دارد که برای جلوگیری از سکته قلبی دوم می توانید آنها را انجام دهید.
آیا ممکن است کسی از سه سکته نجات پیدا کند؟
به طور میانگین، فردی که از اولین سکته قلبی جان سالم به در می برد، می تواند از دومین و گاهی اوقات سومین سکته قلبی نیز زنده بماند، اما افراد کمی می توانند از تعداد حمله های قلبی بیشتر جان سالم به در ببرند.
راه های پیشگیری از سکته قلبی دوم و سوم
تقریباً ۸۶% از افرادی که دچار سکته قلبی شده اند، زنده می مانند، اما عادات ناسالم و شرایط پزشکی خاص، احتمال وقوع سکته قلبی دوم را افزایش می دهند که عبارتند از:
- سیگار کشیدن، قابل پیش گیری ترین عامل خطر می باشد.
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- عدم فعالیت فیزیکی
- چاقی و اضافه وزن
- نوشیدن بیش از حد الکل
- دیابت
مطلب مرتبط: راههای پیشگیری از سکته قلبی در خواب
داشتن سبک زندگی سالم
برای اصلاح عادات سبک زندگی خود تلاش کنید و دیگر شرایط پزشکی خود را تحت کنترل نگه دارید. اغلب اوقات، داشتن یک رژیم غذایی مناسب برای سلامت قلب که چربی های اشباع شده و ترانس پایینی دارد، اقدام مهمی در پایین آوردن کلسترول بد می باشد. ورزش منظم نیز می تواند به پایین آوردن کلسترول و فشار خون کمک کند و وزن شما را در یک محدوده طبیعی حفظ کند.
مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک
گاهی اوقات، تنها با اصلاح سبک زندگی نمی توانید عوامل خطر را کاهش دهید. برای اکثر بازماندگان حمله قلبی، نوعی دارو تجویز می شود که احتمال دومین سکته قلبی را کاهش می دهد. طبیعی است افرادی که پیش از سکته قلبی هیچ قرصی مصرف نمی کنند، ممکن است پس از آن به مصرف ۶ قرص یا بیشتر نیاز داشته باشند. داروهای معمول عبارتند از:
- مصرف آسپیرین بچه ۱ بار در روز
- داروی پایین آورنده ی کلسترول
- داروی پایین آوردن فشار خون
- داروی ضدانعقاد خون که در صورت داشتن فنر، از لخته شدن خون جلوگیری می کند.
برنامه دارویی جدید شما، با یک دستورالعمل آموزشی همراه خواهد بود و پایبندی به آن از اهمیت زیادی برخوردار است. برای مصرف منظم داروها می توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- یک جدول از فهرست داروهای خود همراه با اطلاعات دوز مصرفی تهیه کنید.
- یک جعبه قرص هفتگی داشته باشید.
- برای فراموش نکردن زمان مصرف داروها، از برنامه یادآوری تلفن همراه خود استفاده کنید.
بعد از سکته قلبی، در کنار عزیزان و نزدیکانتان باشید
از آنجا که علائم سکته قلبی در افراد مختلف، متفاوت است، محدوده ی احساساتی که ممکن است پس از سکته قلبی تجربه کنید، می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از افراد احساس ترس می کنند. ولی افراد دیگر خم به ابرو نمی آورند. همچنین، برخی در مورد آینده عصبانی یا نگران می شوند.
تحقیقات نشان داده اند که حمایت عاطفی به بهبودی جسمانی نیز کمک می کند. سعی کنید احساسات خود را با خانواده و دوستانتان در میان بگذارید تا به شما کمک کنند مسیر درست مصرف دارو و اصلاح سبک زندگی خود را ادامه دهید. انجمن ها و سازمان های مذهبی نیز می توانند به شما کمک کنند، به ویژه اگر کسانی عضو آنها باشند که شرایط مشابه دارند و می توانند با شما همدردی کنند.
تقریباً ۲۰ درصد افراد، پس از سکته قلبی، افسردگی را تجربه می کنند و ممکن است به کمک یک روان درمانگر نیاز داشته باشند. اگر فکر می کنید ممکن است دچار افسردگی شده باشید، به پزشک خود اطلاع دهید. برخلاف احساس ناراحتی و تنهایی که می آید و میرود، مشخصه ی افسردگی، احساس ناراحتی و بی پناهی مداوم و عدم علاقه به فعالیت هایی است که زمانی از آنها لذت می برده اید.
به نظر می رسد اقداماتی مانند تحت کنترل درآوردن عوامل خطر، مصرف داروهای جدید، رعایت رژیم غذایی جدید و برنامه ورزشی و شرکت در برنامه های حمایتی، یک برنامه ی تمام وقت می باشد. اما، زمانی که سلامت قلب برای شما در اولویت باشد، تمام این موارد با گذر زمان آسان تر می شوند. جلوگیری از یک سکته قلبی دیگر، پاداشی است که ارزش آن را دارد.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت
