فلوتر دهلیزی یکی از شایع ترین انواع آریتمی قلبی است. این آریتمی ناشی از یک مدار الکتریکی غیرعادی در حفرههای فوقانی قلب (دهلیزها) است که باعث میشود دهلیزها بهجای پر شدن کامل، به سرعت بتپند. این امر می تواند منجر به تپش سریع قلب می شود و قلب آنطور که باید کار نمی کند. این مسئله خطر سکته مغزی را افزایش می دهد و ممکن است باعث ایجاد احساسی ناخوشایند در فرد شود.
عامل بروز فلوتر دهلیزی چیست؟
در قلب دارای عملکرد طبیعی، پالسهای الکتریکی از گره سینوسی (گره SA) در دهلیز راست ارسال میشوند. این گره ضربان قلب و زمان ضربان قلب را کنترل می کند. تکانه های الکتریکی از طریق عضله قلبی در دهلیزها حرکت می کنند؛ این امر موجب انقباض ماهیچه می شود.
در فلوتر دهلیزی، یک مدار الکتریکی غیر طبیعی در دهلیزها شکل می گیرد و موجب انقباضات غیرعادی مکرر در حفرات فوقانی می شود. این مدار جدید ریتم و ضربان قلب را کنترل می کند و ممکن است باعث شود حفرات پایینی قلب (بطنها) نیز سریع تر، اما عموماً نه به سرعت دهلیزها، بزنند. این مسئله اغلب پس از شماری از انواع جراحی قلب، آسیب عضله قلب یا سایر تغییرات قلبی روی می دهد.
انواع مختلف فلوتر دهلیزی
فلوتر دهلیزی بسته به محل اتصال کوتاه – مسیری که به سیگنال الکتریکی اجازه میدهد به سرعت در قلب حرکت کند – در قالب فلوتر معمول یا غیر معمول طبقهبندی میشود. اگرچه این دو علائم مشابهی دارند، اما درمان آن ها ممکن است متفاوت باشد.
– فلوتر دهلیزی معمول به دهلیز راست محدود است. این نوع فلوتر دهلیزی را می توان با روش سرپایی کوتاه ابلیشن کاتتر درمان کرد.
– فلاتر دهلیزی غیرمعمول به فلوتر دهلیزی اشاره دارد که در دهلیز چپ ایجاد می شود. بیشتر انواع فلوترهای دهلیزی غیرمعمول نیز می توانند با ابلیشن کاتتر تحت درمان قرار گیرند، اما این فرایند طولانی تر و پیچیده تر است.
چه کسانی در معرض خطر فلوتر دهلیزی هستند؟
اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما صدق کند، احتمال ابتلا به فلوتر دهلیزی در شما بیشتر خواهد بود:
- سن. هر چه سن شما بیشتر باشد، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است.
- فشار خون بالا
- دیابت
- بیماری عروق کرونر
- نارسایی قلبی
- بیماری قلبی مادرزادی
- سابقه جراحی قلب
- چاقی
- مصرف الکل
- بیماری ریوی
- تیروئید پرکار
- آپنه خواب
- ورزش بیش از حد مانند ورزشکاران استقامتی
- سابقه خانوادگی
علائم فلوتر دهلیزی چیست؟
فلوتر دهلیزی می تواند پمپاژ رو به جلو قلب را کاهش دهد. این حالت می تواند ضربان قلب را به طور غیر طبیعی تند کند؛ اما برخی از افراد هیچ گونه علائمی ندارند یا با علائم جزئی همراه هستند. این مسئله در صورتی صادق است که ضربان قلب این افراد کنترل شده باشد و قلب آنها همانطور که باید کار کند. علائم در صو.رت وجود می توانند شامل موارد زیر باشند:
- تنگی نفس
- خستگی
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- سبکی سر
- غش کردن
- تورم پاها و ساق پاها (احتباس مایعات) در صورت داشتن نارسایی قلبی
فلوتر دهلیزی چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص فلوتر دهلیزی، پزشک باید ریتم قلب شما را ثبت کند. این امر می تواند شامل موارد زیر باشد:
– نوار قلب (ECG). این روش فعالیت الکتریکی قلب را از طریق پچ های کوچکی که روی سینه قرار می گیرد اندازه گیری می کند. پچ ها به دستگاهی متصل هستند که ضربان و ریتم قلب را ثبت می کند.
– هولتر ریتم قلب. این روش یک الکتروکاردیوگرافی پرتابل است که با استفاده از آن می توانید ریتم قلب خود را به مدت ۲۴ ساعت ضبط کنید. برخی از مدل ها را می توان تا چند هفته استفاده کرد.
اگر دستگاه خاموش و روشن شود یا تنها چند دقیقه طول بکشد، گرفتن فلوتر دهلیزی دشوار خواهد شد. هر چه زمان ضبط ریتم قلب طولانی تر باشد، احتمال ثبت فلوتر دهلیزی بیشتر می شود.
در برخی موارد، یک مانیتور کاشتنی (ضبط کننده حلقه) را می توان با جراحی زیر پوست روی قلب قرار داد. این دستگاه می تواند تحت مانیتورینگ مداوم قلب تا ۳ سال در جای خود باقی بماند.
درمان فلوتر دهلیزی چگونه است؟
هدف از درمان، کنترل ضربان قلب، جلوگیری از سکته مغزی و حفظ ریتم طبیعی قلب است.
- برای کنترل ضربان قلب، ممکن است دارویی برای شما تجویز شود که می تواند ضربان قلب را کاهش دهد.
- برای جلوگیری از سکته مغزی، پزشک ممکن است یک رقیق کننده خون (ضد انعقاد) برای جلوگیری از لخته شدن خون در قلب تجویز کند. این لخته می تواند آزاد شود و به مغز برود.
کنترل ریتم شامل مصرف دارو یا استفاده از یک روش پزشکی است.
داروهای ضد آریتمی
این داروها را می توان در صورت لزوم برای توقف یک حمله مصرف کرد یا می توان آنها را هر روز برای جلوگیری از فلوتر دهلیزی در آینده مصرف کرد.
کاردیوورژن الکتریکی
این روش، روش سرپایی است که در آن پچ های الکترود بزرگی روی سینه و پشت قرار می گیرد. انرژی از طریق این پچ ها در قالب شوکی که با ضربان قلب هماهنگ است، ارسال می شود. در بسیاری از موارد، این روش موجب بازیابی ریتم طبیعی می شود.
این روش معمولاً با آرامبخشی IV انجام میشود تا شوک حس نشود. گاهی اوقات پزشک ممکن است در زمان کاردیوورژن دارویی ضد آریتمی را نیز شروع کند. این کار به حفظ ریتم طبیعی برای مدتزمان طولانی بعد از کاردیوورژن کمک میکند و یا ممکن است به موفقیت آمیز بودن کاردیوورژن کمک کند.
این یک روش غیر جراحی و مبتنی بر کاتتر است که اغلب در درمان فلوتر دهلیزی مؤثر است. این روش شامل هداست سیم هایی از طریق ورید پا به سمت قلب است. برای از بین بردن مدار غیرعادی از انرژی گرمایی یا انرژی سرمایی استفاده می شود.
تفاوت فیبریلاسیون دهلیزی با فلوتر دهلیزی
فلوتر دهلیزی و فیبریلاسیون دهلیزی هر دو ریتم های غیر طبیعی قلب هستند. آنها زمانی رخ می دهند که مشکلی در سیگنال های الکتریکی و مسیرهای قلب وجود داشته باشد، که معمولاً به تپش سازمان یافته و مؤثر آن کمک می کنند.
به طور معمول، حفره های بالایی (دهلیزها) منقبض می شوند و خون را به داخل حفره های پایینی (بطن ها) می فشارند. در فیبریلاسیون دهلیزی، دهلیزها بطور نامنظم می زنند. در فلوتر دهلیزی، دهلیزها به طور منظم، اما سریع تر از حد معمول و بیشتر از بطن ها زنش دارند، بنابراین ممکن است در هر ضربان بطنی، چهار ضربان دهلیزی وجود داشته باشد.
فلوتر دهلیزی شیوع کمتری دارد، اما با علائم مشابهی همراه است (احساس ضعف، خستگی، تپش قلب، تنگی نفس یا سرگیجه). برخی افراد علائم خفیفی دارند، برخی دیگر هیچ گونه علامتی ندارند. حدود یک سوم افراد مبتلا به فلوتر دهلیزی به فیبریلاسیون دهلیزی نیز ابتلا دارند.
کاتتر ابلیشن معمولاً بهترین درمان فلوتر دهلیزی در نظر گرفته می شود، در حالی که دارو اغلب به عنوان اولین درمان فیبریلاسیون دهلیزی مطرح می شود. کاتتر ابلیشن روشی است که تحت بیحسی موضعی انجام میشود، و در آن از انرژی فرکانس رادیویی برای تخریب ناحیهای در داخل قلب که باعث ریتم غیرطبیعی قلب میشود، استفاده میشود.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت