آنژیوگرافی قلب از طریق دست روشی پر کاربرد و بدون نیاز به بیهوشی برای درمان گرفتگی عروق قلب است. در این روش، پزشک یک لوله بلند و نازک (سوند) را از راه رگ وارد قلب میکند. منظور از آنژیوگرافی از راه رگ دست که ترانس رادیال نیز نامیده می شود، این است که سوند وارد شاهرگ مچ دست (شریان رادیال) میشود. این روش مزایا و معایب خود را دارد اما اغلب به روش های دیگر آنژیوگرافی ترجیح داده می شود.
در این مقاله به معرفی کامل این روش می پردازیم و به این سوال که چرا در بسیاری از موارد آنژیوگرافی از راه دست بهتر است، پاسخ می دهیم.
چه زمانی آنژیوگرافی قلب از طریق دست انجام می شود؟
به صورت کلی اگر بیمار علائمی حاکی از مشکل قلبی داشته باشد، باید آنژیوگرافی قلب انجام شود تا وجود انسداد در رگهای قلب بررسی گردد. از جمله علائم قلبی که منجر به تجویز آنژیوگرافی از دست توسط پزشک می شوند عبارتند از:
– علائمی مثل درد، گرفتگی یا فشار قفسه سینه (که آنژین نام دارد). این علائم ممکن است حاکی از گرفتگی عروق قلب باشند.
– نشانه های ضعف، سرگیجه، اختلال تنفسی یا ورم پاها. این علائم میتواند نشان دهنده مشکل دریچه قلب یا عضله قلب باشد.
– در صورتی که نتایج آزمایش های قبلی مانند تست ورزش، اسکن قلب و اکوکاردیوگرافی حاکی از عارضه قلبی باشد نیز، آنژیو برای بررسی های بیشتر انجام می شود.
پزشک با آنژیوگرافی قلب از راه دست، وضعیت عروق و دریچه قلب و همچنین وضعیت پمپاژ و گردش خون در قلب را بررسی می کند. ممکن است فشارتان را بگیرد یا از شما نمونه خون بگیرد و درصورت نیاز، عروق مسدود شده را باز کند.
در روش آنژیوگرافی قلب از طریق دست، سوند را وارد رگ مچ دست میکنند. درنتیجه، خونریزی کمتر و نقاهت سریعتر خواهد بود. بعضی از افراد علاوه بر گرفتگی عروق قلب دچار انسداد عروق کشاله ران هم هستند به همین دلیل، رسیدن به قلب از این ناحیه دشوار است. برای حل این مشکل میتوان از روش آنژیوگرافی از راه دست استفاده کرد.
چرا آنژیوگرافی از دست گزینه بهتری است؟
۱- خطر خونریزی کمتر است
اگر پزشک از طریق مچ دست شما وارد شود، خطر خونریزی بعد از عمل به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. در واقع، احتمال آن به نصف کاهش می یابد و جلوگیری از خونریزی که ممکن است رخ دهد، آسان تر است. رگ کشاله پا در عمق ران است و تشخیص خونریزی سخت است. اما روی دست، مشاهده خونریزی آسان تر است.
۲- مراقبت های بعد از آن راحت تر است
در روش آنژیوگرافی از طریق دست، شما می توانید بلافاصله پس از انجام عمل بنشینید و تنها نیاز است که چند ساعت یک دستبند فشاری روی نقطه ورود کاتتر ببندید. مراقبت های آنژیوگرافی از دست بسیار راحت تر است. در آنژیو از پا برای بستن محل ورود کاتتر، باید دو تا پنج ساعت صاف دراز بکشید.
۳. خطر حمله قلبی کمتر است
به نظر می آید اگر قبلا دچار حمله قلبی شده اید، آنژیوگرافی از رگ دست برای شما ایمن تر است. به این دلیل که در این روش نیازی به قطع داروهای رقیق کننده خون نیست. در آنژیوگرافی از راه پا چون احتمال خونریزی بیشتر است، پزشکان داروهای رقیق کننده خون را قطع می کنند و این مسئله ممکن است باعث ایجاد حمله قلبی شود.
مراحل انجام آنژیوگرافی قلب از طریق دست
آنژیوگرافی قلب از طریق دست در بیمارستان یا کلینیک قلب انجام میشود. اول، مایعات و دارو از راه سرم به بدن تزریق میشود. احتمالا داروی خوابآور یا آرامشبخش به شما داده میشود. بعد از شروع عمل:
- روی تخت دراز میکشید.
- پزشک پوست ناحیه تزریق را بیحس میکند.
- پزشک سوراخ یا برش کوچکی در رگ دست ایجاد میکند و بعد سوند را از راه رگ به قلب میفرستد.
- ممکن است پزشک به سوند مایع کنتراست اضافه کند. این مایع باعث میشود رگها در تصویر اشعه ایکس بهتر دیده شود.
- ممکن است برای بررسی وضعیت قلب و عروق چند آزمایش انجام شود. در صورت نیاز، پزشک انسداد رگ یا مشکلات دیگر را رفع میکند.
- پزشک بعد از پایان کار سوند را در میآورد و روی ناحیه مورد نظر فشار وارد میکند تا خونریزی بند بیاید.
- لازم است مدت کوتاهی در بیمارستان بمانید و بعد مرخص شوید.
خطرات آنژیوگرافی قلب از طریق دست
خطرات آنژیوگرافی قلب از راه دست شامل موارد زیر است:
- خونریزی، کبودی، عفونت یا تشکیل لخته خون
- آسیب دیدن رگ رادیال که باعث آسیب دیدن دست میشود
- واکنش آلرژیک به مایع کنتراست
- ضربان قلب غیرعادی (آریتمی)
- آسیب بافت یا مجرای خون
- آسیب یا نارسایی کلیوی
- نیاز به عمل قلب اورژانسی
- حمله قلبی، سکته یا مرگ
مطلب مرتبط: آیا آنژیو قلب خطرناک است؟
اقدامات لازم بعد از ترخیص از بیمارستان
بعد از رسیدن به خانه، حواستان به مچ دست و جایی که سوند (لوله) وارد آن شده باشد. موارد زیر را بعد از انجام آنژیوگرافی از راه دست رعایت کنید:
- هنگام استراحت، ساعد و دستتان را روی بالشت بگذارید.
- تا ۸ ساعت بعد از عمل مچتان را خم نکنید.
- تا یک روز بعد از برگشتن به خانه از مچ دست استفاده نکنید. مثلا، با کامپیوتر کار نکنید و مچ دست را پیچ ندهید.
- تا ۲ روز اول هیچ وسیله سنگینتر از ۱۰ پوند (۵ کیلو) بلند نکنید. مثلا، بچه، کیسه خرید یا حیوانات خانگی کوچک را بلند نکنید.
- آرام آرام از پله بالا بروید. طوری برنامه ریزی کنید تا مجبور نباشید مدام از پله بالا و پایین بروید.
- تا ۷ روز بعد از عمل فقط دوش بگیرید. نشستن در وان آب داغ باعث خونریزی ناحیه عمل میشود.
- اگر مچ دستتان درد میکند، استامینوفن (تایلنول) بخورید.
مراقبت بعد از آنژیوگرافی از دست
بعد از آنژیوگرافی رگ دست باید به مدت چند روز از محل زخم مراقبت کنید. بهتر است در شب اول فردی در کنار شما باشد و از شما پرستاری کند.
- یک روز بعد از برگشتن به خانه، باند دور مچ را باز کنید.
- باند جدید را دور مچ ببندید و تا ۲۴ ساعت نگه دارید.
- بعد از ۲۴ ساعت باند را در بیاورید و محل زخم را باز بگذارید. انجام این کار به فرایند درمان و التیام زخم کمک میکند.
در این مقاله، به صورت کامل توضیح داده ایم که بلافاصله بعد از آنژیوگرافی و برای گذراندن دوره نقاهت پس از آن چه اقداماتی باید انجام دهید: مراقبت های بعد از آنژیوگرافی قلب
کبودی بعد از آنژیوگرافی
ممکن است جای زخم آنژیوگرافی کمی باد کند یا دچار کبودی شود. این مسئله طبیعی است. برآمدگی ظرف ۲ تا ۴ هفته برطرف میشود. کبودی بعد از ۱ هفته از بین میرود. به ندرت ممکن است جای زخم دچار مشکل جدی شود. اگر سوال دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.
درد دست بعد از آنژیوگرافی
درد دست بعد از آنژیوگرافی طبیعی است و ممکن است بین ۱ تا ۲ روز ادامه داشته باشد. می توانید فعالیت های سبک را در خانه انجام دهید اما برای چند روز نباید هیچ کار سنگینی انجام دهید. برای کاهش درد دست خود یک کیسه یخ را هر بار به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه روی ناحیه قرار دهید. این کار را فقط در روزهای اول انجام دهید. اگر بهبودی در طی چند روز حاصل نشد و درد همچنان ادامه داشت، با پزشک خود صحبت کنید.
فرق آنژیوگرافی دست چپ و راست
هر دو مسیر چپ و راست برای انجام آنژیو از راه دست به یک اندازه بیخطر و موثر است. پزشک باید برای تسلط به هر دو روش، فرق بین این دو را از نظر آمادگی بیمار، روش عمل، انتخاب سوند و آماده کردن آزمایشگاه بشناسد. پیشنهاد میشود هر کلینیک قلب، برای آنژیوگرافی قلب از طریق دست چپ و راست پروتکل مخصوص داشته باشد تا میزان تاثیر و احتمال رسیدن به نتیجه موفق از این فرایند تقویت شود.