سبک زندگی سالم نخستین گام دفاعی علیه چربی خون بالاست. اما گاهی تنها رعایت رژیم و ورزش کردن کافی نیست و شما مجبور به مصرف دارو برای رفع مشکل کلسترول بالا می شوید. ممکن است انواع قرص برای چربی خون بالا برای شما تجویز شود تا کمک کند موارد زیر را کنترل کنید:
-لیپوپروتئین کم چگالی (LDL) را کاهش دهید، کلسترول «بد» که خطر بروز بیماری قلبی را افزایش می دهد.
-تری گلیسیرید خود را کاهش دهید، نوعی چربی در خون که این مورد نیز خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می دهد.
-لیپوپروتئین پرچگالی (HDL) را افزایش دهید، کلسترول «خوب» که فرد را در برابر بیماری‌های قلبی محافظت می کند.
ممکن است پزشک شما برای درمان کلسترول یک یا چند دارو توصیه کند. در این مقاله ما داورهای رایج کاهش کلسترول بد را به شما معرفی می کنیم.
داروهای کاهش چربی خون بالا
این داروها با کاهش «کلسترول بد» (لیپوپروتئین کم چگالی یا LDL) و «چربی» (تری گلیسیرید) و نیز با افزایش میزان «کلسترول خوب» (لیپوپروتئین پرچگالی یا HDL) به بهبود وضعیت کلسترول شما کمک می کنند. سطح بالای «کلسترول بد» می تواند موجب گرفتگی عروق قلب و درد در قفسه سینه (آنژین قلبی)، حمله قلبی یا سکته شود (برای آشنایی بیشتر، مقاله کلسترول خوب و بد را بخوانید). از این رو، این داروها می توانند خطر حمله قلبی و سکته را کاهش دهند.
دسته دارویی | مثالی از داروهای این دسته |
۱- استاتین ها | لوواستاتین |
پراواستاتین | |
سیمواستاتین | |
آتورواستاتین | |
روزوواستاتین | |
۲- بازدارنده های جذب کلسترول | ازتیمایب |
۳- فیبرات ها | جم فیبروزیل |
فنوفیبرات | |
۴- عوامل اتصال‌دهنده اسیدچرب | کلستیرامین |
رایج ترین قرص ها برای چربی خون بالا
پزشک گزینه های زیادی برای انتخاب از بین هر دسته داروی کاهنده کلسترول دارد. انتخاب داروی صحیح برای بیمار با اندکی آزمون و خطا همراه است.
در این قسمت، ۱۰ داروی رایجی که برای چربی خون بالا تجویز می شوند آورده شده اند:
آتورواستاتین
آتورواستاتین (لیپیتور) یکی از داروهای استاتین یا ضدچربی قوی است. دز معمول آن یک بار در روز است. در نوعی از این دارو با نام تجاری Liptruzet، برای درمان کلسترول بالا آتورواستاتین با ازتیمیب ترکیب شده است. در نوعی دیگر با نام تجاری Caduet، برای افراد مبتلا به بیماری های قلبی یا فشار خون بالا، آتورواستاتین با آملودیپین ترکیب شده است.
کُلِسِوِلام Colesevelam
کُلِسوِلام (ولکول) نوعی رزین است. این دارو به شکل قرص یا پودر است که باید با یک نوشیدنی آن را مخلوط کنید. دز معمول آن یک یا دو بار در روز همراه با وعده های غذایی است. کُلِسوِلام به کنترل میزان قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ نیز کمک می کند.
ازتیمایب
ازتیمایب یک داروی بازدارنده جذب کلسترول است و فعلاً تنها داروی این دسته است. این دارو قرصی است با دز مصرف یک عدد در روز، که با نام تجاری Liptruzet در ترکیب با آتروواستاتین، و ویتورین در ترکیب با سیمواستاتین نیز در دسترس است.
فنوفیبرات
فنوفیبرات (با نام تجاری Tricor، Trigide، Trilipix و سایر اسامی) نوعی فیبرات است که به صورت کپسول طولانی اثر (پیوسته رهش) و نیز قرص با مصرف روزانه موجود می باشد. برخی از ترکیبات فتوفیبرات باید همراه با کمی غذا مصرف شوند. اما در مورد سایر ترکیبات آن مصرف همراه غذا یا بدون غذا مهم نیست. در این مورد با پزشک یا داروساز مشورت نمایید.
جم فیبروزیل
جم فیبروزیل نوعی فیبرات با دز مصرف دوبار در روز است. این قرص باید ۳۰ دقیقه قبل از صبحانه و ۳۰ دقیقه پیش از عصرانه مصرف شود.
لووستاتین
لووستاتین از گروه استاتین هاست که به صورت قرص رگولار و طولانی اثر وجود دارند. دز مصرفی قرص رگولار یک یا دوبار در روز، و قرص طولانی‌اثر یک بار در روز هنگام خواب است.
نیاسین Niacin
نیاسین به صورت قرص رگولار و قرص طولانی رهش هستند. میزان مصرف دارو متفاوت است. از چگونگی نحوه مصرف ترکیبات خاص نیاسین اطمینان یابید. همچنین، از تغییر شرکت تولیدکننده دارو بدون اطلاع پزشک خودداری کنید زیرا با این کار ممکن است نیاز به تغییر دز مصرف باشد.
پراواستاتین Pravastatin
پراواستاتین داروی دیگری از گروه استاتین هاست. دز مصرف آن یک عدد در روز همراه با غذا یا بدون غذاست.
رزوواستاتین
رزوواستاتین یکی از داروهای استاتین قوی است. دوز معمول این قرص یک عدد در روز است.
سیمواستاتین
سیمواستاتین نیز یکی دیگر از داروهای استاتین است. مقدار مصرف آن یک عدد در ابتدای شب است. همان گونه که اشاره شد این دارو به صورت یک داروی ترکیبی به نام Vytorin در دسترس قرار دارد.
داروهای ضدکلسترول متعدد دیگری جهت درمان کلسترول بالا وجود دارند. همچنین، دانشمندان در حال مطالعه پیوسته روش های جدید برای کاهش سطح کلسترول هستند. مولکول های دارویی جدید متعلق به گروه های دارویی جدید کاهنده کلسترول، در مرحله کارآزمایی بالینی قرار دارند.
دوز و نحوه مصرف داروی چربی خون
- دستورالعمل روی برچسب دارو را مطالعه و طبق آن عمل کنید.
- کلیه داروهای این گروه به جز کلستیرامین به شکل قرص یا کپسول تولید می شوند.
- کلستیرامین به صورت پودر است و بسته حاوی آن می بایست همراه با آب مصرف شوند.
- کلستیرامین ممکن است بر جذب سایر داروها تأثیر بگذارد. داروهای دیگر خود را حداقل ۱ ساعت قبل یا ۴ ساعت بعد از مصرف کلستیرامین استفاده کنید.
- مصرف دارو را تا زمانی که پزشک دستور قطع آن را دهد ادامه دهید. در صورت قطع دارو سطح کلسترول مجدداً بالا می رود.
- دارو را بدون هماهنگی با پزشک قطع نکنید.
- در صورت فراموشی یک دوز دارو، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اگر نزدیک به زمان مصرف دز بعدی است، همان دز بعدی را مصرف کنید. مقدار مصرف را دوبرابر نکنید یا برای جبران دز فراموش شده مقدار مصرف را بیشتر نکنید.
داروهای استاتین موجود نام عمومی (نام تجاری) | دوز مصرف رایج به میلی‌گرم (mg) |
آتروواستاتین (Lipitor®) | ۱۰ تا ۸۰ میلی گرم در روز |
فلوواستاتین (Lescol®, Lescol XL®) | ۲۰ تا ۸۰ میلی گرم در روز (می تواند در دو روز تقسیم شود) |
لووستاتین (Mevacor®, Altoprev®) | ۲۰ تا ۸۰ میلی گرم در روز |
پیتاواستاتین (Livalo®, Zypitamag™) | ۲ تا ۴ میلی گرم در روز |
پراواستاتین (Pravachol®) | ۱۰ تا ۸۰ میلی گرم در روز |
رزوواستاتین (Crestor®) | ۵ تا ۴۰ میلی گرم در روز |
سیمواستاتین (Zocor®) | ۵ تا ۴۰ میلی گرم در روز |
عوارض جانبی قرص های چربی خون
کلیه قرص هایی که برای چربی خون بالا تجویز می شوند، عموماً عوارض جانبی دارند. عوارض جانبی این داروها نیز در جدول زیر آورده شده اند. در برخی موارد نادر، ممکن است بر کبد اثر داشته باشند. لذا پزشک باید کارکرد کبد را چک کند.
گروه دارویی | عوارض جانبی |
استاتین ها | ناراحتی های شکمی همچون درد، یبوست، اسهال |
خستگی | |
سردرد، درد عضلات | |
بازدارنده های جذب کلسترول | ناراحتی های شکمی همچون اسهال |
خستگی | |
درد مفاصل | |
فیبرات ها | ناراحتی های شکمی همچون سوزش سر دل، اسهال |
حالت تهوع، استفراغ | |
بثورات پوستی | |
سردرد، درد عضلانی | |
عوامل اتصال دهنده اسیدچرب | ناراحتی های شکمی همچون یبوست، اسهال |
حالت تهوع، استفراغ |
در صورت بروز هر یک عوارض جانبی فوق و یا احساس ناخوشایند پس از مصرف داروها، بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.
کم عارضه ترین قرص چربی خون کدام است؟
این سوالی است که بهتر از پزشکتان بپرسید. زیرا عوارض جانبی هر دارو برای هر فرد با توجه به شرایط بدن او متفاوت است. اما به طور کلی مطالعات نشان داده اند که گروه استاتین ها کم عارضه ترین و ایمن ترین داروهای چربی خون هستند. در یک مطالعه که روی ۲۵۰ هزار نفر انجام شد، محققان دریافتند که داروهای سیمواستاتین (Zocor) و پراواستاتین (Pravachol) کمترین عوارض جانبی را در این دسته از داروها دارند.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت
