بدن در هنگام خواب تحت فرایند های التیامی مهمی از جمله تقسیم سلولی، ترمیم عضلانی و برخی فعالیت های مغزی قرار می گیرد. در این مدت تغییراتی در تنفس، سطح اکسیژن خون و ضربان قلب نیز رخ می دهد که برای حفظ سلامت طولانی مدت ضروری است. در حالی که نوسان اندک ضربان قلب در حین خواب طبیعی است، اما در صورت تجربه تپش قلب هنگام خواب باید عامل آن را شناسایی کرده و در صورت لزوم اقدامات لازم برای پیشگیری و درمان را انجام داد.
علت پریدن از خواب و تپش قلب چیست؟
اغلب افراد تپش قلب را به صورت گاه به گاه تجربه می کنند. برخی دلایل تپش قلب در خواب به شرح زیر هستند:
-هورمون ها: نوسان هورمون ها در طول بارداری، قاعدگی و یائسگی می تواند سرعت ضربان قلب را افزایش دهد.
-استرس: اضطراب، افسردگی و استرس می توانند بر ضربان قلب موثر باشند.
-الکل یا کافئین: مصرف هر کدام از این دو محرک در نزدیکی زمان خواب می تواند سبب تپش قلب و مشکل در به خواب رفتن شود.
-میان وعده قبل از خواب: خوراکی های مصرفی نیز بر قلب موثر هستند. شکلات و مواد غذایی شور، شیرین یا حاوی مونو سدیم گلوتامات می توانند ضربان قلب را افزایش دهند.
-دارو ها: برخی دارو های تجویزی و غیر تجویزی از جمله ضد حساسیت ها می توانند عامل تپش قلب باشند.
آپنه خواب، عامل تنگی نفس و تپش قلب هنگام خواب
یک عامل تپش قلب هنگام خواب کمبود اکسیژن است که اغلب در اثر آپنه انسدادی خواب به وجود می آید. در این شرایط تعداد تنفس طبیعی فرد در هنگام خواب کاهش یافته یا قطع می شود. با این که بدن برای نفس کشیدن تلاش می کند، اما به دلیل انسداد راه هوایی سطح اکسیژن و دی اکسید خون به ترتیب کاهش و افزایش می یابد.
در این انسداد هوایی عضلات صاف اطراف حلق، کام نرم، قاعده زبان و زبان کوچک نقش دارند. هنگامی که این انسداد ها به طور متداول تکرار شوند فرد مبتلا به آپنه خواب تشخیص داده می شود.
همزمان با قطع شدن تنفس در هنگام خواب مغز فرد را بیدار کرده تا فعالیت تنفس ارادی انجام شود. در این وضعیت نه تنها کیفیت خواب فرد کاهش می یابد بلکه قلب نیز سریع تر از حالت طبیعی تپش خواهد داشت.
تپش قلب و سطح اکسیژن خون در خواب
سطح اکسیژن خون در خواب باید بالای ۹۵% باشد. اگر به هر دلیل سطح اکسیژن خون کمتر از ۹۲% باشد، می تواند علت تپش قلب هنگام خواب باشد. هنگامی که آپنه بروز می دهد، فعالیت تنفسی فرد متوقف می شود. در نتیجه این وضعیت، قلب برای جبران کمبود اکسیژن رونده به اندام ها پمپاژ خون را با سرعت بیشتری انجام می دهد.
این پدیده، همان عملکردی است که قلب در هنگام انجام فعالیت های ورزشی شدید در پیش می گیرد. قلب با وجود تلاش بسیار برای پمپاژ سریع تر به دلیل کمبود اکسیژن خون موفق به بهبود وضعیت فرد نمی شود.
در این هنگام مغز تحریک شده و با رهایش مقدار زیاد هورمون کورتیزول در خون فرد را از خواب بیدار می کند. فرد با تپش قلب از خواب بیدار شده و در اولین تلاش برای نفس کشیدن مقدار زیادی هوا را وارد ریه ها می کند. پس از چندین بار تنفس بدن اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کرده و ضربان قلب کاهش می یابد.
با این که در این حالت مشکل برطرف شده اما خواب فرد مختل و کیفیت آن تحت تاثیر قرار گرفته است. آپنه خواب می تواند چندین بار در یک شب بروز دهد. این تعداد از استرس و تپش قلب برای سلامت فرد در طولانی مدت مضر است.
چه زمانی تپش قلب هنگام خواب خطرناک است؟
تپش های گاه به گاه قلب یا تغییر در ریتم قلب جای نگرانی ندارند. با این حال، در صورت بروز متداول باید جهت بررسی احتمال وجود مشکلات زمینه ای به پزشک مراجعه کرد.
مشکلات تیروئیدی، افت قند خون یا فشار خون پایین می توانند عامل تپش قلب هنگام خواب باشند. در صورت تجربه گیجی، درد قفسه سینه یا تنگی نفس باید فورا به دنبال مراقبت پزشکی بود. این موارد می توانند علائم مشکلات جدی تر باشند.
چگونه می توان از تپش قلب هنگام خواب جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از این مسئله، باید ابتدا دلیل تپش قلب در خواب را شناسایی کرده و سپس نسبت به آن اقدام کنید. در صورتی که عادات غذایی علت تپش قلب هنگام خواب باشند، باید نسبت به خوراکی ها و نوشیدنی ها مصرفی در طول روز دقت کرده و موارد سالم تری را انتخاب کرد.
اگر استرس عامل این مشکل باشد، انجام تکنیک های آرام سازی قبل از به خواب رفتن موثر خواهد بود. افراد می توانند تنفس عمیق، مدیتیشن، تمرینات کششی، خاطره نویسی یا مطالعه را مد نظر قرار دهند. همچنین، ورزش منظم نیز می تواند به حفظ ضربان قلب مناسب کمک کند.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت
سلام
یکشنبه ۳۰ آبان ۰( 3 سال پیش)
تعداد بازدید:
مشاهده پرسش
