رگ های قلب به طور طبیعی دیواره های داخلی صافی داشته و جریان خون را به آسانی از خود عبور می دهند. اگر دیواره های رگ قلب با پلاک های چربی، کلسیم و ضایعات دیگر پر شوند، گرفتگی عروق قلب اتفاق می افتد. اینکه چه روش درمانی برای درمان این بیماری مناسب است، بستگی به درصد گرفتگی رگ قلب دارد. در این مقاله توضیح می دهیم که میزان گرفتگی عروق با چه روش هایی تخمین زده می شود و چه روش درمانی مناسب هر میزان گرفتگی است.
روش های تشخیص درصد گرفتگی رگ قلب
برای تشخیص درصد گرفتگی رگ قلب، پزشک سوالاتی درباره سابقه پزشکی بیمار پرسیده، یک معاینه فیزیکی انجام داده و آزمایش های متداول خون را تجویز می کند. در کنار این معاینات ممکن است انجام آزمایش های زیر نیز درخواست شود:
نوار قلب یا الکترو کاردیوگرام (ECG):
در این آزمایش، پیام های الکتریکی در هنگام انتشار به سرتاسر قلب ثبت می شوند. نوار قلب اغلب سکته های قلبی گذشته یا در حال رخداد را بیان می کند.
اکوی قلب:
در اکوی قلب یا اکو کاردیوگرام با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از قلب به دست می آید. اکوی قلبی در تشخیص عملکرد مناسب هر ناحیه ای از قلب به پزشک کمک می کند. بخش هایی از قلب که حرکات ضعیف تری دارند امکان دارد در اثر بروز یک حمله قلبی یا عدم دریافت مقادیر کافی اکسیژن دچار آسیب شده باشند. این عارضه می تواند نشانه ای از بیماری شریان های کرونری یا دیگر مشکلات قلبی باشد.
تست استرس یا تست ورزش:
یکی از روش های تشخیص درصد گرفتگی رگ قلب تست ورزش است. در صورتی که علائم و نشانه ها اغلب در حین ورزش و فعالیت بروز دهند، پزشک از بیمار خواهد خواست تا در حین انجام آزمایش نوار قلب بر روی یک تردمیل یا دوچرخه ثابت ورزش کند. گاهی اوقات، آزمایش اکوی قلب نیز در حین فعالیت انجام می شود که با نام تست استرس اکو شناخته می شود. در برخی موارد، به جای ورزش کردن از دارو های محرک قلبی استفاده می شود.
اسکن هسته ای قلب
تست اسکن هسته ای قلب شبیه به تست استرس ورزش بوده اما آزمایش تصویر برداری نیز به نوار قلب اضافه می شود. در این آزمایش، یک رنگ مخصوص به جریان خون وارد شده و با استفاده از دوربین های مخصوص نواحی دریافت کننده جریان خون ناکافی مشخص می شوند. تست استرس هسته ای جریان خون رونده به قلب را در هنگام استراحت و فعالیت سنجش می کند.
آنژیوگرافی قلب
پزشک در حین کاتتر گذاری قلب، یک کاتتر را به آرامی به شریان یا ورید کشاله ران، گردن یا بازو وارد کرده و تا به قلب هدایت می کند. تصویر برداری اشعه ایکس برای هدایت کاتتر به محل مناسب خود استفاده می شود. گاهی اوقات، رنگ مخصوصی نیز از طریق کاتتر به جریان خون وارد می شود تا به نمایان شدن بهتر عروق خونی و تعیین درصد گرفتگی رگ قلب کمک کند.
در صورت ابتلا به انسداد های نیازمند درمان، یک بالون از طریق کاتتر به محل انسداد فرستاده شده و با متورم شدن خود در آن محل مسیر جریان خون را باز می کند. اغلب، یک لوله تور مانند به نام استنت نیز در محل انسداد جایگذاری می شود تا رگ را باز نگه دارد.
سی تی اسکن قلب:
سی تی اسکن قلب می تواند در مشاهده رسوبات کلسیم موجود در شریان ها به پزشک کمک کند. این آزمایش درصد گرفتگی رگ قلب را مشخص کرده و در صورتی که مقادیر قابل توجهی از کلسیم در عروق خونی وجود داشته باشد، تشخیص بیماری شریان های کرونری برای بیمار تایید می شود.
مطلب مرتبط: روش های درمان رسوب کلسیم در رگهای قلب
سی تی آنژیوگرافی کرونری:
در این آزمایش یک رنگ مخصوص از طریق خط وریدی به بیمار داده شده و با استفاده از سی تی اسکن تصاویر دقیقی از شریان های قلبی ارائه می شود.
روش درمانی گرفتگی رگ قلب با شدت های مختلف
پس از انجام آزمایشات لازم برای تعیین درصد گرفتگی رگ قلب، پزشک روش درمانی مناسب را به بیمار پیشنهاد می دهد. در موارد خفیف تا متوسط گرفتگی عروق، از درمان های دارویی و در موارد شدید از روش های باز کردن عروق قلب مانند آنژیو پلاستی و استنت گذاری و عمل باز قلب استفاده می شود.
درمان گرفتگی خفیف رگهای قلب با تغییر سبک زندگی
داشتن یک سبک زندگی سالم برای رفع پلاک های شریانی و درمان عروق های مسدود شده قلب ضروری است. وقتی پزشک تشخیص دهد که درصد گرفتگی رگ قلب پایین است، دستورالعمل هایی به بیمار می دهد که در زندگی روزانه خود رعایت کند تا گرفتگی مختصر رگ ها از بین برود. از جمله عادت های مناسب در سبک زندگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حفظ وزن مناسب
- عدم مصرف سیگار
- ورزش منظم
- مدیریت میزان استرس
- پایین نگه داشتن کلسترول، قند و فشار خون
درمان دارویی گرفتگی رگ های قلب
مواردی که درصد گرفتگی رگ قلب کم تا متوسط است، تعدادی از دارو ها می توانند برخی عوامل مرتبط با تجمع پلاک در شریان ها را کنترل کنند. نمونه های زیر از جمله این دارو ها هستند:
- دارو های کاهنده کلسترول
- دارو های کاهنده فشار خون
- آسپرین و دیگر رقیق کننده های خون: این موارد احتمال تشکیل لخته های خونی خطرناک را کاهش می دهند.
درمان گرفتگی شدید عروق قلب با فرآیند های مداخله ای یا جراحی
وقتی درصد گرفتگی قلب بالا باشد، نیاز به داروی و تغییر سبک زندگی کافی نیست و یک راه حل قوی تر نیاز است. روش های مداخله ای شامل موارد زیر هستند:
- استنت گذاری: یک لوله کوچک و آغشته به دارو به نام استنت جهت حفظ جریان کافی خون در شریان قرار داده می شود. پزشک استنت را به همراه یک کاتتر به شریان پا وارد و تا به محل انسداد هدایت می کند.
- جراحی بای پس: در این جراحی، شریان هایی از دیگر نواحی بدن گرفته شده و به شریان های قلبی پیوند می شوند. با انجام این پیوند، خون غنی از اکسیژن ناحیه مسدود شده را دور زده و به نواحی هدف می رسد.
- بالون آنژیوپلاستی: در این فرایند، یک بالون تا به محل انسداد کامل یا نسبی شریان هدایت شده و با فشردن پلاک به دیواره شریان مسیر جریان خون را باز می کند.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت