سکته قلبی خفیف یا Non-ST-Elevation، نوعی حمله قلبی ست که غالباً به آن NSTEMI یا غیر STEMI گفته می شود. در اصطلاحات پزشکی، حمله قلبی نوعی سکته قلبی می باشد. سکته قلبی خفیف نسبت به STEMI نوع کم خطرتری از حمله قلبی ست زیرا آسیب کمتری به قلب وارد می کند.
با این حال، هر دو، حمله قلبی هستند و نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارند. این مطلب را تا انتها بخوانید تا بدانید علائم سکته قلبی خفیف چیست و چه عواملی باعث این نوع سکته می شوند.
انواع سکته قلبی در نوار قلب
هر ضربان قلب، یک موج قابل مشاهده در نوار قلب را نشان می دهد. اگرچه تظاهرات بالینی و علائم سکته قلبی خفیف با سکته معمولی یکسان است، اما امواج آنها در نوار قلب بسیار متفاوت می باشد. تفاوت نوار قلب سکته قلبی خفیف با و سکته معمولی به صورت زیر است:
- موج ST فرورفته یا موج T وارونه
- موج Q بدون پیشروی
- انسداد جزئی عروق کرونر
- افزایش سطح موج ST
- پیشرفت موج Q
- انسداد کامل عروق کرونر
هر دو نوع سکته قلبی، سندرم حاد کرونری قلمداد می شوند، اصطلاحی که هرگونه انسداد در خونرسانی به عضله قلب را توصیف می کند. در نتیجه، سکته قلبی خفیف و سکته معمولی هر دو می توانند منجر به آسیب بافت قلب گردند و خطرناک هستند.
تصویر زیر مثالی از نوار قلب سکته خفیف است. برای دیدن تصاویر بیشتر از نوار قلب سالم و مریض، به مقاله نوار قلب مراجعه کنید.
علت سکته قلبی خفیف چیست؟
چندین علت و عوامل خطر برای ابتلا به سکته خفیف قلبی وجود دارد که در زیر به آنها اشاره کرده ایم:
- مصرف دخانیات
- فشار خون بالا
- کمبود فعالیت بدنی
- میزان بالای کلسترول
- ابتلا به دیابت
- ژنتیک (سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا سکته)
- چاقی یا اضافه وزن
سابقه ابتلا به بیماری های زیر، خطر ایجاد سکته خفیف قلبی را افزایش می دهد:
- آنژین (درد قفسه سینه)
- سکته قلبی (حمله قلبی)
- سکته مغزی (قطع جریان خون مغزی)
- حمله ایسکمی گذرا (شرایط موقت با علائم سکته)
- بیماری عروق محیطی (وضعیت گردش خون)
علائم سکته قلبی خفیف
علائم سکته قلبی خفیف مشابه سکته غیر خفیف است. علائم مرتبط با حمله قلبی، جدی هستند. اگر کسی هر یک از علائم سکته خفیف قلبی را تجربه کند، باید بدون در نظر گرفتن شدت آن، با پزشک تماس بگیرد یا بلافاصله به اورژانس مراجعه نماید. در صورت ابتلا به حملات قلبی، هر دقیقه اهمیت دارد. هرچه سریعتر تحت درمان قرار بگیرید، آسیب کمتری به قلب وارد می شود.
علائم سکته قلبی خفیف عبارتند از:
- دشواری یا مشکل در تنفس
- سنگینی یا فشار در سینه
- تنش یا گرفتگی در قفسه سینه
- ناراحتی در قفسه سینه
- درد یا تحریک گردن
- درد یا تحریک معده
- درد یا تحریک فک
- درد یا تحریک پشت
- حالت تهوع یا سنگینی
- سبکی سر
- سرگیجه
- افزایش تعریق (بدون دلیل)
تشخیص سکته قلبی خفیف
سکته قلبی خفیف با ترکیبی از آزمایش خون و نوار قلب (ECG) تشخیص داده می شود. پزشکان از آزمایش خون، برای یافتن علائم NSTEMI، مانند سطوح بالاتر از حد نرمال کراتین کیناز میوکاردی(CK-MB)، تروپونین I و تروپونین T، استفاده می کنند.
آزمایش خون به تنهایی اطلاعات کافی برای تأیید تشخیص را در اختیار پزشک قرار نمی دهد. بنابراین، پزشک آزمایش خون را با الکتروکاردیوگرافی(ECG) پیگیری می کند. ضربان قلب به صورت خطوط مواج در نوار قلب ظاهر می شوند. پزشک اشکال موج را برای یافتن الگوها و ویژگی های مشخص سکته قلبی خفیف مطالعه می نماید. این الگوهای موجی، همچنین نشان می دهد که آیا حمله قلبی رخ داده است یا خیر.
تعیین شدت سکته قلبی
درمان سکته خفیف قلبی براساس ویژگیهای فردی، سابقه پزشکی، شدت عارضه و درجه انسداد در شریان کرونر متفاوت است. پزشک با دادن امتیاز GRACE (که به آن نمره خطر GRACE نیز گفته می شود) شدت حمله قلبی را تعیین می کند. امتیاز GRACE، بر اساس یک مطالعه تحقیقاتی ۱۰ ساله ایجاد شده است که ثبت جهانی وقایع حاد عروق کرونر (GRACE) و امتیاز GRACE را به دنبال داشت. این سیستم نمره دهی، سه سطح خطر را تعیین می کند: کم، متوسط و زیاد.
- سن بیمار
- فشار خون سیستولیک (نیروی ضربان قلب بر رگ های خونی)
- ضربان قلب (طبیعی، کند، سریع، نامنظم)
- سطح کراتینین سرم (سطح بالا آن با آسیب کلیه در ارتباط است)
- وجود ایست قلبی هنگام بستری در بیمارستان (ایست قلبی به معنای نارسایی قلبی ست)
- انحراف قطعه ST در نوار قلب (نشانگر NSTEMI)
- نشانگر قلبی افزایش یافته
- علائم سو عملکرد قلب (که معمولاً در معاینه بدنی مشاهده می شود)
بعد از سکته قلبی خفیف چه باید کرد؟
زمانی که برای شما سکته خفیف داده شود، در بیمارستان بستری می شوید. داروهایی برای محافظت از قلب شما و کاهش حجم کار آن مانند مسدود کننده های بتا، نیتروگلیسیرین و احتمالاً یک مهار کننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) یا مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین برای شما تجویز می شود. همچنین ممکن است یک یا چند داروی ضد لخته برای جلوگیری از لخته شدن خون به شما داده شود.
در ۱۲ تا ۲۴ ساعت اول اقامت در بیمارستان، پزشک یکی از دو استراتژی اصلی درمان را انتخاب می کند. یک گزینه درمان با استفاده از داروهایی است که از قلب شما محافظت می کنند، حجم کار آن را کاهش می دهند و از لخته شدن خون جلوگیری می کنند. اگر وضعیت شما پایدار شد، همین گزینه برای درمان کافی است.
گزینه دوم درمان، باز کردن رگ ها با آنژیوپلاستی است. برای این کار اول آزمایش آنژیوگرافی انجام خواهد شد. با این روش پزشک می تواند داخل عروق قلب شما را مشاهده کند. معمولاً آنژیوگرافی با PCI و استنت گذاری دنبال می شود تا قسمت های مسدود شده و ملتهب شریان ها که لخته های خون در آنها ایجاد شده است، باز شود. اگر شما همچنان درد قفسه سینه داشته باشید، از نظر پزشکی ناپایدار هستید و این گزینه درمانی برای شما مناسب است.
درمان سکته قلبی خفیف
بر اساس امتیاز GRACE، پزشک به طور کلی درمان لازم برای سکته قلبی خفیف را توصیه می کند. درمان ها شامل دارو (برای بیماران کم خطر) و جراحی (برای بیماران با خطر متوسط تا زیاد) می باشد. اگر در معرض خطر کمی قرار داشته باشید، ممکن است داروهای زیر برای شما تجویز شود:
- داروهای ضد انعقاد خون (از لخته شدن خون جلوگیری می کند)
- ضد پلاکت (خون را رقیق می کند)
- مسدود کننده های بتا (سرعت ضربان قلب را کاهش می دهد)
- نیترات (تسکین دهنده درد قفسه سینه)
- استاتین (داروی کلسترول)
- مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE) (تورم قلب را کاهش می دهد)
- مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین (ARB) (مواد شیمیایی منقبض کننده رگ های خونی را در بدن کاهش می دهد)
اگر در معرض خطر متوسط یا زیاد هستید، ممکن است پزشک یکی از جراحی های زیر را توصیه نماید:
- مداخله کرونر از طریق پوست (PCI) - روشی برای باز کردن عروق مسدود شده در قلب است. پزشک از یک کاتتر بالون مینیاتوری برای باز کردن عروق و آزادسازی جریان خون به قلب استفاده می کند.
- پیوند عروق کرونر (GABG) - در این روش، پزشک از یک رگ خونی مربوط به قسمت دیگری از بدن (به عنوان مثال پا یا سینه)، برای دور زدن رگ مسدود شده استفاده می کند تا خون به قلب برسد.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت