افراد بسیاری، حتی با فکر کردن در مورد ویزیت پزشک دچار افزایش فشار خون می شوند. ویزیت پزشک می تواند باعث اضطراب در بیمار شود، به خصوص اگر از سلامت کامل خود مطمئن نباشد. گاهی ممکن است این سوال را داشته باشید که آیا راهی برای پایین آوردن فشار خون اورژانسی و یا جلوگیری از ایجاد فشار خون بالا وجود دارد یا خیر. در این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم.
چرا فشار خون بالا می رود؟
افزایش کوتاه مدت فشار خون، مانند هنگام ورزش یا پس از صرف یک فنجان قهوه، طبیعی می باشد. اما با گذشت زمان، اگر قلب خون را به طور مداوم بیش از حد پمپاژ کند یا عروق خونی سفت شوند، فشار خون بالا می ماند، که ممکن است منجر به بیماری فشار خون بالا گردد. عللی که می توانند باعث این حالت گردند عبارتند از مصرف زیاد نمک، اضافه وزن یا عارضه جانبی برخی داروها.
فشار خون دو عدد دارد (به عنوان مثال ۱۲۰/۸۰). فشار خون طبیعی عبارت است از: ۱۲۰ میلیمتر جیوه برای فشار حداکثر و ۸۰ میلیمتر جیوه برای فشار حداقل.
آیا پایین آوردن فشار خون اورژانسی خطرناک است؟
قلب و عروق خونی، خون را به تمامی اعضای بدن، از جمله اندام های بزرگ و مهم که شما را زنده نگه می دارند مانند ریه ها و به ویژه مغز، منتقل می کنند. کاهش شدید فشار خون باعث توقف جریان مداوم خون و اکسیژن مورد نیاز به مغز می گردد. این امر می تواند منجر به سکته مغزی و آسیب دائمی مغزی گردد. در نتیجه پایین اوردن فشار خون بالا فوری هیچ وقت توصیه نمی شود.
خطرات پایین آوردن فشار خون بالا فوری از زبان متخصص قلب
همانطور که اشاره کردیم، پایین اوردن فشار خون بالا فوری هیچ گاه توسط متخصصان توصیه نمی شود زیرا باعث مشکلات جدی برای فرد می شود. در ادامه، خطرات کاهش فشار خون اورژانسی را از زبان دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق، می شنوید:
برای کاهش فشار خون خطرناک چه باید کرد؟
به طور معمول، فشار خون بالا، که گاهی اوقات “قاتل خاموش” نامیده می شود، علائم زیادی ندارد. اما گاهی، به علت برخی علائم نگران کننده مانند سردرد، درد قفسه سینه، تنگی نفس، حالت تهوع و از دست دادن تعادل، از بیمار خواسته شود فشار خون خود را چک کند.
این علائم ممکن است نشانه هایی از افزایش خطرناک فشار خون باشند که به آن بحران فشار خون نیز گفته می شود. در این بحران، اولین عدد فشار خون به بیش از ۱۸۰ یا عدد دوم به بیش از ۱۲۰ می رسد.
در این حالت، سعی نکنید که فشار خون خود را پایین بیاورید. بحران فشار خون یک وضعیت اورژانسی است که می تواند منجر به مرگ شود. بهتر است به سرعت با اورژانس تماس بگیرید. پرسنل اورژانس روند کاهش فشار خون شما را در آمبولانس هنگام اعزام به بیمارستان شروع می کنند. آن ها دستورالعمل های کاهش سریع فشار خون را پیروی کرده و فشار خون را از نزدیک کنترل می کنند.
چگونه می توان فشار خون را به مرور زمان کاهش داد؟
با اینکه هیچ راهی برای کاهش مطمئن و سریع فشار خون وجود ندارد، اما روش های بسیاری برای کاهش فشار خون با گذشت زمان وجود دارد. در ادامه چند توصیه ساده آورده شده است:
بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. موثرترین راه برای کاهش فشار خون، ورزش می باشد. فعالیت فیزیکی روزانه حداقل ۳۰ دقیقه در بیشتر روزهای هفته کمک زیادی به کاهش یا کنترل فشار خون می کند.
رژیم غذایی کم سدیم داشته باشید. سدیم زیاد (یا نمک) باعث بالا رفتن فشار خون می گردد. AHA توصیه می کند میزان سدیم مصرفی روزانه خود را به کمتر از ۲ گرم برسانید، حتی کمتر از ۱.۵ گرم بهتر می باشد! رژیم DASH یک برنامه غذایی کم سدیم را برای شما معرفی می کند تا به عنوان مثال از آن استفاده کنید.
نوشیدن الکل می تواند باعث افزایش فشار خون گردد. علاوه بر آن، الکل باعث افزایش وزن می شود، که خود می تواند منجر به افزایش فشار خون شود.
کاهش استرس را در اولویت قرار دهید. شرایط استرس زا می تواند باعث اغزایش موقت فشار خون شود. اما اگر استرس ادامه دار باشد، فشار خون شما ممکن است بالا بماند. روزانه فعالیت هایی را انجام دهید که باعث آرامش بخشی شما می شوند و به شما در رفع استرس کمک می کنند. نقاشی، قدم زدن، گوش دادن به موسیقی آرامش بخش و حتی استحمام با آب گرم می توانند به شما در کاهش سطح استرس کمک کنند.
حتی کاهش بسبار کم وزن می تواند فشار خون سیستولیک را کاهش دهد. کاهش تا ۵٪ از وزن بدن ، تأثیر بسزایی بر روی فشار خون خواهد داشت.
از مصرف نیکوتین خودداری کنید. از مصرف این ماده محرک به انواع مختلف مانند کشیدن، دود دادن، پچ ها و جویدن خودداری کنید.
اگر برای کاهش طبیعی فشار خون خود تلاش می کنید، با پزشک خود نیز مشورت نمایید. گاهی توصیه های خاصی در مورد رژیم غذایی یا فعالیت بدنی در افراد مختلف متفاوت می باشد و شما با مشورت با پزشک با خیال راحت در مسیر کاهش فشار خون خود قدم بر می دارید.
رژیم غذایی موثر برای کاهش فشار خون
یک رژیم غذایی خاص برای سلامت قلب به نام رژیم DASH طراحی شده است. این کلمه مخفف “رویکردهای رژیم غذایی برای جلوگیری از فشار خون بالا” می باشد و توسط موسسه ملی بهداشت طراحی شده است. پیروی از رژیم DASH (که اساساً یک رژیم غذایی مدیترانه ای است که به آن لبنیات کم چرب اضافه شده است) می تواند به صورت موثری فشار خون را کاهش دهد.
این رژیم غذایی شامل مواد غذایی حاوی منیزیم، پتاسیم و کلسیم می باشد و مصرف نمک و سدیم را محدود می کند. در ادامه به برخی از نکات رژیم اشاره شده است. موادی که باید در این رژیم استفاده کنید عبارتند از:
- میوه
- سبزیجات
- غلات کامل
- آووکادو
- موز
- اسفناج
- آجیل و دانه ها
- لبنیات کفیر
- شکلات تلخ در حد اعتدال
در این رژیم باید از مصرف سدیم زیاد (سعی کنید مصرف سدیم را به حدود ۱۰۰۰ میلی گرم در روز کاهش دهید)، غذاهای فرآوری شده، شکر، چاشنی ها (که معمولا حاوی نمک و شکر هستند)، نان و پنیر خودداری کنید.
از قدیم سرکه سیب به عنوان دارویی برای فشار خون بالا شناخته شده است، اما بهتر است خاطر نشان می کنیم که هیچ آزمایش بالینی جامعی نتوانسته موثر بودن آن را تایید کند. اگر متوجه شدید که مصرف سرکه سیب روزانه باعث کاهش فشار خون می شود، به مصرف آن ادامه دهید. نوشیدنی های کافئین دار را نیز در حد متوسط مصرف کنید.
نتیجه گیری
پایین آوردن فشار خون اورژانسی خطرناک است. پس هیچ گاه تلاش نکنید در خانه فشار خون را به صورت اورژانسی و خیلی سریع پایین بیاورید. تنها کاری که در این مواقع باید انجام دهید، مراجعه فوری به بیمارستان و یا تماس با اورژانس است. همچنین، بهتر است برای اینکه از این موقعیت اورژانسی پیشگیری کنید، در طول زمان رژیم غذایی سالمی داشته باشید و از روش هایی که گفتیم استفاده کنید.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت