ماهیچه قلب مسئول گردش خون در سراسر بدن است. هنگامی که قلب آنطور که باید عمل نمی کند و ضربان آن به طور غیر طبیعی کند می شود و به کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه می رسد، این وضعیت به عنوان برادی کاردی شناخته می شود. در صورتی که قلب نتواند خون غنی از اکسیژن را به طور موثر به سراسر بدن پمپ کند، برادی کاردی می تواند تهدید کننده حیات باشد.
برادی کاردی علامت دار چیست؟
برادی کاردی به عنوان ضربان قلب کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه تعریف می شود. با اینکه هر ضربان قلب کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه برادی کاردی در نظر گرفته می شود، هر فرد مبتلا به برادی کاردی علامت دار یا دارای یک مشخصه ی پاتولوژیک نیست. افرادی که وضعیت فیزیکی بدن شان مشکلی ندارد، اغلب دچار برادی کاردی سینوسی می شوند.
برادی کاردی علامت دار ممکن است باعث ایجاد علائم و نشانه های متعددی شود؛ از جمله: فشار خون پایین، ادم ریوی و احتقان، ریتم غیرطبیعی، ناراحتی در قفسه سینه، تنگی نفس، سبکی سر و/یا گیجی. برادی کاردی علامت دار باید با بررسی ACLS درمان شود. اگر برادی کاردی بدون علامت بوده، اما با آریتمی همراه باشد، از یک متخصص قلب با تجربه در درمان اختلالات ریتم مشورت بگیرید.
انواع برادی کاردی
برادی کاردی سینوسی
با شنیدن اصطلاح « سینوس» ممکن است به یاد مجرای بینی خود بیفتید. اما وقتی از قلب صحبت می شود، منظور گره سینوسی است. گره سینوسی متشکل از گروهی از سلول هاست که با ارسال سیگنال های الکتریکی، مشخص می کنند که چه زمانی قلب باید خون بیشتری پمپ کند.
گاهی اوقات « ضربان ساز طبیعی قلب» نیز نامیده می شود. این گره باید سیگنال را حدود ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه شروع کند. اگر سرعت ارسال سیگنال ها از گره بسیار پایین باشد یا قادر به تولید هیچ سیگنالی نباشد، ممکن است دچار برادی کاردی سینوسی شوید.
سندرم سینوس بیمار
زمانی رخ می دهد که گره سینوسی (ضربان ساز قلب) از کار می افتد و قادر به تحریک موثر ضربان قلب نیست. این اختلال در افراد مسن بسیار شایع است، اما ممکن است در هر سنی رخ دهد.
بلوک قلبی
انسداد قلب اختلال کامل یا جزئی تکانه های الکتریکی است که به طرف بطن ارسال می شوند و منجر به ضربان قلب کند و ناکارآمد می شود. انسداد قلبی ممکن است در بدو تولد وجود داشته باشد، ممکن است ناشی از انواع دیگر بیماری های قلبی (به عنوان مثال پس از حمله قلبی) باشد، یا می تواند به علت فرسایش سیستم الکتریکی قلب ناشی از افزایش سن باشد.
علائم برادی کاردی
ضربان قلب بسیار کند می تواند موجب عدم کفایت خون رسانی به مغز شود. علائم برادی کاردی عبارتند از:
- خستگی یا احساس ضعف
- سرگیجه یا سبکی سر
- گیجی
- سنکوپ (یا نزدیک به سنکوپ)
- تنگی نفس
- مشکل در ورزش کردن
- ایست قلبی (در موارد شدید)
علت برادی کاردی چیست؟
علل برادی کاردی عبارتند از:
- اختلالات گره سینوسی (SA) یا همان ضربان ساز طبیعی قلب
- وجود اختلال در مسیرهای هدایت قلب که مانع انتقال صحیح تکانه های الکتریکی از دهلیز به بطن ها میشوند.
- اختلالات متابولیک مانند کم کاری تیروئید (پایین بودن هورمون تیروئید)
- آسیب به قلب در اثر بیماری قلبی یا حمله قلبی
- برادی کاردی به عنوان عارضه جانبی برخی داروهای قلبی
نحوه تشخیص برادی کاردی
تشخیص برادی کاردی ممکن است برای پزشکان کمی سخت باشد، زیرا این حالت همیشه قابل رویت نیست و ریتم های کند قلب می آیند و می روند. در صورت ایجاد برادی کاردی در حین آزمایشی به نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام، پزشک می تواند این اختلال را تشخیص دهد. این روش اغلب EKG نامیده می شود و راهی برای ارزیابی سیستم الکتریکی قلب است.
اگر ضربان قلب طبیعی به نظر می رسد، اما علائم برادی کاردی وجود دارد، ممکن است پزشک درخواست یک مانیتور ۲۴ ساعته بدهد. پزشک در مورد سابقه سلامتی شخصی و خانوادگی شما و همچنین علائمی که داشتهاید، سوال می کند.
درمان برادی کاردی
درمان برادی کاردی از یک بیمار به بیمار دیگر متفاوت است و بستگی به نوع، شدت و علت بیماری آن ها دارد. در برخی موارد، هنگامی که ریتم غیرطبیعی قلب ناشی از یک بیماری زمینه ای مانند کمکاری تیروئید است، ممکن است درمان بر رفع آن بیماری زمینهای متمرکز شود. گزینه های درمانی می تواند شامل تعدیل دوز داروهای فعلی و گاهی جراحی باشد.
از آنجا که داروهایی که برای کنترل فشار خون و سایر بیماری ها استفاده می شوند – مانند مسدود کننده های بتا یا مسدود کننده های کانال کلسیم – ممکن است باعث برادی کاردی شوند، ممکن است داروهای بیمار تعدیل شود.
در برخی موارد، در صورت موثر نبودن سایر گزینه های درمانی، ممکن است برای کاشت ضربان ساز به جراحی نیاز باشد.
داروهای برادی کاردی
اگر علت فیزیکی مشخصی وجود نداشته باشد، در بعضی موارد پزشک داروهایی را که ممکن است باعث ضربان قلب پایین شوند، تغییر دهد. گاهی مسدود کننده های بتا برای شل شدن عضله قلب تجویز می شوند. اما اگر باعث برادی کاردی شوند، پزشک ممکن است دوز دارو را کاهش دهد یا داروی دیگری تجویز کند. داروهایی که در زیر به آنها اشاه شده، به نوعی با این بیماری مرتبط است یا در درمان آن استفاده می شود:
- آتروپین (Atropine)
- آتروپن (AtroPen)
درمان برادیکاردی در منزل
– ورزش و رژیم غذایی سالم. با ورزش منظم و داشتن رژیم غذایی سالم، کم چرب، کم نمک و با قند پایین که سرشار از میوه، سبزیجات و غلات کامل است؛ سبک زندگی سالمی داشته باشید.
– حفظ وزن سالم. اضافه وزن خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش میدهد.
– کنترل فشار خون و کلسترول. برای اصلاح فشار خون بالا (هایپرتنشن) یا کلسترول بالا، داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید و شیوه زندگی خود را تغییر دهید.
– ترک سیگار. اگر سیگار می کشید و خود قادر به ترک آن نیستید، در مورد استراتژی ها یا برنامه هایی که به شما در ترک عادت سیگار کشیدن کمک می کند، از پزشک خود بپرسید.
– پرهیز از داروهای تفریحی. در صورت نیاز به کمک برای پایان دادن به مصرف تفریحی مواد مخدر، با پزشک خود در مورد برنامه های مناسب صحبت کنید.
– مدیریت استرس. از استرس های غیر ضروری بپرهیزید و تکنیک های مقابله با استرس را یاد بگیرید تا آن را به شیوه ای سالم کنترل کنید.
– انجام چکاپ های برنامه ریزی شده. معاینات فیزیکی منظم داشته باشید و علائم یا نشانه های خود را به پزشک گزارش دهید.
– خواب. هنگامی که علائم برادی کاردی ناشی از آپنه خواب است، تنظیم درجه حرارت و رطوبت اتاق خواب ممکن است کمک کننده باشد. استفاده از بالشت مناسب ( سر کمی بالاتر باشد) و محافظ خروپف نیز ممکن است مفید باشد. به علاوه مطالعات نشان داده اند که ۶ تا ۱۰ جلسه رفتار درمانی شناختی ممکن است کیفیت خواب و علائم بی خوابی را بهبود بخشد.
برادی کاردی و کرونا
برادی کاردی مربوط به بیماری کرونا یکی از مشکلات قلبی عروقی است که معمولاً گزارش شده است. برادی کاردی در بیماران کرونایی ممکن است علی رغم نداشتن سابقه قبلی رخ دهد. این موارد با پاسخ التهابی سیستمیک کووید -۱۹ مرتبط است.
ارتباط بین رمدسیویر و برادی کاردی هم گزارش شده؛ به ویژه در بسیاری از بیمارانی که به علت بیماری کرونا در بیمارستان بستری شده اند و عوامل خطر دیگری نیز برای برادی کاردی دارند، از جمله: سن بالا، بیماری های قلبی عروقی و استفاده همزمان از مسدودکننده β.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت
