بیماری کرونا یا کووید ۱۹ می تواند عوارض خطرناکی را برای قلب انسان به همراه داشته باشد. در موارد شدید، این بیماری سبب تشکیل لخته های خونی شده و التهاب و زخم به وجود می آورد. امروزه تحقیقات جدید نشان می دهند که حتی افراد جوانی که به انواع بدون علامت کووید ۱۹ مبتلا می شوند، در معرض ابتلا به التهاب خطرناک اطراف قلب هستند. افراد چه ورزشکار حرفه ای بوده و چه برای داشتن تناسب اندام ورزش کنند، با ابتلا به کووید ۱۹ می توانند در معرض خطر ابتلا به میوکاردیت قرار گیرند. در این مقاله به تاثیر منفی ویروس کرونا بر عملکرد قلب ورزشکلران و ارتباط آن با سطح فعالیت جسمانی پرداخته می شود.
مشکلات قلبی ناشی از کووید ۱۹
ویروس SARS-CoV-2 یا همان عامل بروز کووید ۱۹ می تواند باعث آسیب های شوکه کننده ای شود که از جمله آن ها می توان به تحریک پاسخ های التهابی در قلب و مقابله بافت های اطراف آن با التهاب اشاره کرد. از هر ۸ بیماری که به دلیل ابتلا به کووید ۱۹ بستری شده اند، ۱ نفر به درجه ای از آسیب قلبی دچار می شود. بیشترین نگرانی درباره ورزشکاران حرفه ای بررسی توانایی ورود ویروس به عضله قلب و بروز میوکاردیت است. میوکاردیت التهابی نادر از عضله قلب است که می تواند توسط عفونت های ویروسی ایجاد شود. میوکاردیت می تواند توانایی قلب در پمپاژ خون را مختل و سبب بروز آریتمی شود. آریتمی به ضربان نامنظم قلب گفته می شود. همچنین، میوکاردیت می تواند سبب نارسایی ناگهانی قلب در ورزشکاران به نظر سالم شود. در صورت ابتلا به میوکاردیت باید تا بعد از بهبودی، از ورزش کردن یا انجام فعالیت جسمانی شدید خودداری کرد. تعداد اندکی از ورزشکاران دانشگاهی دچار به کووید ۱۹، مبتلا به میوکاردیت نیز شناخته شدند.
در یک مطالعه، پزشکان دانشگاه ایالتی اوهایو ۲۶ ورزشکار دانشگاهی را بررسی کرده و علائم التهاب قلبی ناشی از میوکاردیت را در ۴ نفر یافتند. البته، میوکاردیت تنها مشکل نگران کننده قلب نیست. پزشکان ورزشی چندین سال است که به ورزشکاران مبتلا به پری کاردیت (التهاب پری کارد) هشدار می دهند که قبل از رفع مشکل از بازگشت به ورزش خودداری کنند. در پایین یافته های بدست آمده از دانشجویان ورزشکار بیان شده اند.
معمولا، این نوع التهاب ها بدون بر جای گذاشتن عوارض ظرف چند هفته رفع می شوند. با این حال، در برخی موارد، امکان وجود عوارض بلند مدتی همچون التهاب عود کننده پری کارد وجود دارد. این التهاب می تواند به زخم شدن کیسه پری کارد و در موارد نادر و شدید پارگی این کیسه منجر شود. پارگی پری کارد علائمی همچون نارسایی قلبی داشته و سبب احتقان ریه ها و کبد می شود. پیش بینی در زمینه ابتلای بیماران به عوارض بلند مدت و نادر این مشکلات بسیار دشوار و زود هنگام است.
میوکاردیت چیست؟
میوکاردیت التهاب عضله قلب است که سبب آهسته شدن ضربان و کاهش کارایی پمپاژ قلبی می شود. در هنگام ابتلا به بیماری کووید ۱۹ بدن هورمون هایی را به عنوان پاسخ ایمنی آزاد می کند. این افزایش در هورمون ها می تواند قلب را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم و نشانه های میوکاردیت
با اینکه نشانه های مرتبط با میوکاردیت بسته به شدت بیماری بسیار متغییر هستند اما برخی از این موارد ابتلا به التهاب قلب را بیان دارند. علائم و نشانه های میوکاردیت می توانند شامل موارد زیر باشند:
- بروز نتایج غیر طبیعی در نوار قلب به صورت موقت
- تب
- درد قفسه سینه
- آریتمی قلبی (ضربان بسیار سریع، آهسته یا نامنظم)
- افت ناگهانی سطح هوشیاری
- تنگی نفس
لازم به ذکر است که بسیاری از موارد وجود دارند که مبتلایان هیچ گونه علائمی را از خود نشان نمی دهند.
کرونا چه تاثیری بر قلب ورزشکاران می گذارد؟
ورزشکاران در مقایسه با افراد دیگر به طور معمول عملکرد قلبی بالا تری دارند. در این افراد، ابتلا به انواع خفیف یا بدون علامت کووید ۱۹ می تواند بازگشت قلب به حالت قبل از ورزش را به دنبال داشته و عملکرد قلبی آن ها تا به سطح طبیعی تری افت کند. مطالعات نشان داده اند که امکان دارد ورزشکاران تا حداکثر ۲ ماه پس از بهبودی از کووید ۱۹ اثرات ناشی از این پدیده را احساس کنند.
ورزشکاران چه مدت بعد از بهبودی می توانند به فعالیت ورزشی بازگردند؟
در صورت ابتلا به کووید ۱۹، توصیه های سلامتی در زمینه بازگشت به فعالیت های جسمانی، به شدت علائم بستگی دارد.
بدون علامت:
توصیه می شود که ۲ هفته اول را بدون ورزش های شدید شروع کرد. انجام ورزش های شدید می تواند سبب بروز التهاب شود.
علائم اندک و خفیف:
استراحت و حفظ آب بدن به همراه عدم فعالیت فیزیکی به بیماران توصیه می شود. این افراد ۲ هفته پس از رفع علائم می توانند فعالیت خود را از سر گیرند.
علائم شدید:
پس از رفع این علائم و پایش بازگشت آن ها به مدت دو هفته، با گرفتن تایید از پزشک متخصص قلب و عروق می توان به فعالیت ورزشی خود بازگشت. ناگفته نماند، افراد پس از بهبود یافتن از کووید ۱۹ باید به صورت تدریجی و آرام به سطح فعالیت قبلی خود بازگردند.
توصیه برای ورزشکاران در شرایط شیوع کرونا
در حال حاضر، برنامه های ورزشی سرتاسر کشور از قوانین قرنطیه و غربالگری ورزشکاران مبتلا به کرونا از نظر آسیب قلبی پیروی می کنند. این برنامه ها باید به گونه ای باشند که میان حفظ سلامت بیمار و تمایل او برای بازگشت به ورزش تعادل ایجاد کنند. جمعی از متخصصان توصیه های زیر را در این زمینه ارائه داده اند:
- هر ورزشکاری که مبتلا به کووید ۱۹ شناخته شده باید از قوانین قرنطیه پیروی کرده و از ارتباط با هم تیمی ها، مربی ها یا افراد دیگر خودداری کند.
- ورزشکاران مبتلا به کووید ۱۹ باید قبل از بازگشت به ورزش جهت تعیین نیاز به انجام آزمایش های غربالگری به پزشک مراجعه کنند. با اینکه انجام روتین آزمایش ها برای همه افراد بدون علامت توصیه نمی شود، پزشک باید در هنگام بالا بودن میزان خطر یک برنامه فردی جهت انجام آزمایش ها برای افراد تهیه کند.
- در صورت ابتلای ورزشکار به میوکاردیت فعال، ۳ تا ۶ ماه اجتناب از ورزش شدید یا رقابتی و پیگیری آزمایش ها با مراجعه به متخصص قلب و عروق توصیه می شود.
- ورزش کردن می تواند پیشرفت بیماری را تشدید کرده و سبب بروز آریتمی یا ضربان نامنظم قلبی شود. پس از گذشت این دوره، در صورت عدم ابتلا به التهاب یا آریتمی ورزشکار می تواند به تدریج ورزش کردن را از سر بگیرد. در صورتی که ورزشکار ویژگی های فعال التهاب پری کارد را داشته باشد، محدودیت ورزش پیشنهاد می شود. ورزش شدید می تواند سبب بازگشت یا تشدید التهاب شود.
- ورزشکاران باید در مرحله حاد بیماری از انجام ورزش های رقابتی خودداری کنند. پس از آن که آزمایش ها عدم وجود التهاب یا تجمع مایعات را گزارش دادند می توان انجام فعالیت های ورزشی خود را از سر گرفت.
- کووید ۱۹ یک بیماری جدی است. بهترین راه برای حفظ سلامتی و ادامه دادن به فعالیت های ورزشی در ورزشکاران پیشگیری از ابتلا به ویروس کروناست. تیم ها باید دانشجویان ورزشکار را از نظر ابتلا به ویروس آزمایش کرده و در صورت مثبت بودن جهت بررسی نیاز به انجام آزمایش های قلبی به متخصص قلب و عروق ارجاع دهند.
- ایجاد تغییرات خاصی در نوار قلب
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت
