بیشتر افراد ضربان قلب و فشار خون را به عنوان یک زوج جدا نشدنی تصور می کنند. علت این امر این است که فشار خون و ضربان قلب اطلاعات فراوانی درباره ی وضعیت سلامتی شما ارائه داده و بعضاً به یکدیگر مربوط اند. به همین دلیل، دستگاه های فشار خون، هر دو پارامتر فشار خون و ضربان قلب را اندازه گیری می کنند.
در این مقاله ما به بررسی ارتباط فشار خون و ضربان قلب پرداخته و توضیح می دهیم که چرا باید حواستان به این دو پارامتر باشد.
ارتباط ضربان قلب با سلامت بدن چیست؟
ضربان قلب یک پارامتر طبیعی بوده که نشان دهنده ی اطلاعات فراوانی درباره ی سلامت قلب شما می باشد. یک ضربان قلب تند، آرام یا نامنظم می تواند نشانه ی آریتمی یا بیماری های دیگری مثل بیماری دریچه قلب، فشار خون بالا یا نارسایی قلبی باشد.
همچنین، ضربان قلب شما اطلاعاتی درباره ی سبک زندگی شما بیان می کند. به عنوان مثال اگر تحرک شما زیاد بوده و شما فرد فعالی باشید، ضربان قلب شما پایین تر است. علت این امر قوی تر بودن عضلات قلب می باشد که باعث می شود که قلب برای پمپاژ خون به سایر اندام ها نیاز به تلاش مضاعف نداشته باشد.
مطلب مرتبط: ضربان قلب نرمال چند است؟
رابطه فشار خون و ضربان قلب چگونه است؟
در هر تپش، قلب شما منقبض شده و دوباره آرام می شود تا خون را در بدن شما پمپاژ کند. این فرآیند در رگ های خونی شما فشاری ایجاد می کند که فشار خون نامیده می شود. این رگ های خونی همچنین با منقبض و آرام کردن عضلات کوچک اطراف رگ ها، به فرآیند پمپاژ خون کمک می کنند.
از آنجایی که رابطه فشار خون و ضربان قلب بسیار نزدیک است، این دو در بسیاری از موارد با یکدیگر کار می کنند. به این معنی که اگر یکی از این دو نتواند وظیفه ی خود را به خوبی انجام دهد، دیگری باید این کمبود را جبران کند!
تفاوت ضربان قلب و فشار خون چیست؟
فشار خون نیرویی است که خون شما را در رگ های خونی به حرکت در می آورد. ضربان قلب به معنای تعداد دفعاتی است که قلب شما در هر دقیقه می تپد.
- فشار خون و ضربان قلب دو پارامتر مجزا برای اندازه گیری وضعیت سلامت فرد هستند.
- برای مبتلایان به فشار خون بالا (هایپرتنشن یا HBP) هیچ پارامتر جایگزینی برای اندازه گیری فشار خون وجود ندارد.
بالا رفتن و پایین آمدن فشار خون و ضربان قلب
از آنجایی که ضربان قلب و فشار خون شما رابطه ی تنگاتنگی دارند، معمولاً روی همدیگر تأثیر می گذارند. در صورتی که فشار خون شما پایین باشد، قلب شما برای بالا بردن فشار خون و رساندن آن به سطح عادی باید تندتر بتپد.
فشار خون بالا می تواند منجر به ضربان قلب نامنظم شود. فشار خون بالا لزوماً به معنای بالاتر بودن ضربان قلب یا عکس آن نیست. به همین دلیل، دستگاه های مانیتورینگ فشار خون به همراه یک سیستم اندازه گیری ضربان قلب هر دو پارامتر را به طور مجزا اندازه گیری می کنند.
آیا فشار خون بالا سبب بالا رفتن ضربان قلب می شود؟
ضربان قلب و فشار خون لزوماً با نسبت مستقیم و هماهنگ بالا نمی روند. بالا رفتن ضربان قلب باعث بالا رفتن فشار خون با نسبتی مشابه نمی شود. زمانی که قلب شما دفعات بیشتری در دقیقه می زند، رگ های خونی سالم گشاد شده تا اجازه ی جریان خون بیشتر را به راحتی فراهم کنند.
به عنوان مثال زمانی که ورزش می کنید، ضربان قلب شما بالا می رود تا خون بیشتری به عضلات شما برسد. در این حالت ممکن است ضربان قلب شما در ایمنی کامل ۲ برابر حالت عادی شود و فشار خون شما تنها افزایش خفیفی داشته باشد.
ضربان قلب بالا و فشار خون پایین
همانطور که گفته شد، ضربان قلب و فشار خون شما لزوماً همزمان افزایش پیدا نمی کنند. زمانی که قلب شما تندتر بزند رگ های خونی بدن شما گشادتر شده تا خون راحت تر از رگ ها عبور کند. این امر به معنای بالاتر رفتن فشار خون شما نیست.
حتی در مواردی که ضربان قلب شما ۲ برابر شده باشد، ممکن است فشار خون تغییر چندانی نکند. در فشار خون های بسار پایین، این سیستم باعث بالا رفتن ضربان قلب شما می شود. این امر می تواند سبب ضربان قلبی بسیار بالا یا نامنظم شود.
فشار خون بالا و ضربان قلب پایین
اگر فشار خون شما بالا باشد، رگ های خونی شما برای خون رسانی به بدن نیازمند تلاش مضاعف هستند. زمانی که این اتفاق برای مدت طولانی رخ داده باشد، بافت قلب شما ممکن است ضخیم تر شده که نتیجه ی این امر می تواند یک فشار خون بالا در کنار ضربان قلب پایین باشد. در صورتی که برای مدتی طولانی ضربان قلب پایین را تجربه می کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
چرا باید فشار خون و ضربان قلب خود را همزمان اندازه گیری کنید؟
ضربان قلب و فشار خون شما بخش بزرگی از سلامت بدنتان را تشکیل می دهند. هر چند این دو همیشه به هم مربوط نیستد، اما احتمال اینکه فشار خون بالای شما باعث مشکلات قلبی شده باشد بالا است. این مشکل معمولاً بدون اینکه متوجه شوید اتفاق می افتد و شما از علائم موجود قادر به تشخیص مشکل نخواهید بود.
به همین دلیل بهتر است از یک دستگاه اندازه گیری فشار خون مجهز به سیستم اندازه گیری ضربان قلب استفاده کنید. برخی از دستگاه های مانیتورینگ فشار خون حتی قادر به تشخیص ضربان قلب نامنظم و اطلاع رسانی آن می باشند.
چه افرادی باید حواسشان به فشار خون و ضربان قلبشان باشد؟
افراد بالای ۷۰ سال، بیماران دیابتی یا افرادی که دارای مشکلات قلبی می باشند، باید از دستگاه مانیتورینگ فشار خون استفاده کنند. این افراد مستعد بیشتر از سایرین در معرض خطر مشکلات فشار خون و ضربان قلب قرار دارند. آیا شما از فشار خون بسیار پایین یا بسیار بالا رنج می برید؟ پس بهتر است حواستان به ضربان قلب خود نیز باشد!
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت
