مدیریت نارسایی قلبی می تواند منجر به بهبود وضعیت کسر تخلیه یا EF گردد. با مدیریت دقیق نارسایی قلبی و پیروی از برنامه درمانی، می توانید در کاهش علائم و داشتن حسی بهتر، به خود کمک کنید. به طور کلی، در میان افرادی که کسر تخلیه ی بهبود یافته یا درمان شده ای دارند، میزان بستری در بیمارستان کمتر بوده و سلامت عمومی بالاتر می باشد. در این مقاله به راههای افزایش ای اف قلب اشاره می کنیم.
کسر تخلیه یا ای اف قلب چیست؟
برای درک مفهوم کسر تخلیه (EF)، ابتدا باید بدانید که قلب چگونه خون را پمپاژ می نماید. بیشتر مردم فکر می کنند، که تمام حجم خون وارد شده به قلب، پمپاژ می گردد. با این حال، در واقعیت، قلب بیشتر شبیه به سطلی است که برای نجات یک قایق استفاده می شود. هر بار که از سطل برای پرتاب آب به طرفین قایق استفاده می کنید، مقداری آب در سطل باقی می ماند. همین اتفاق در مورد خون نیز میافتد، هر بار که قلب خون را به بیرون می فرستد، مقداری از خون در درون آن باقی میماند.
EF قلب به میزان خونی گفته می شود که هر بار، با انقباض قلب، از بطن چپ خارج می شود. بالا بودن EF قلب به این معنی است که خون بیشتری به بیرون پمپ می شود (و خون کمتری در قلب باقی می ماند)؛ بنابراین قلب عملکرد بهتری خواهد داشت و سلول های بدن، خون غنی از اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت می کنند.
EF قلب طبیعی چند است؟
EF قلب توسط پزشک و با استفاده از تکنیک های تصویربرداری مانند اکو قلب محاسبه می گردد. نتیجه ی این محاسبات به درصد بیان می شود که به شرح زیر است:
- کسر تخلیه طبیعی (۵۰٪ تا ۷۰٪): عملکرد مناسب قلب
- اندکی کمتر از حد طبیعی (۴۱% تا ۴۹%): قلب برای پمپاژ خون کمی دچار مشکل است اما ممکن است فرد علامتی نداشته باشد.
- نسبتاً کمتر از حد طبیعی (۳۰٪ تا ۴۰٪): بیماران، نارسایی قلبی را به همراه علائم کاهش عملکرد بطن چپ تجربه می کنند. قلب نمیتواند نیازهای بدن را تامین نماید، زیرا نمیتواند خون کافی را با هر ضربان به بیرون بفرستد، بنابراین، اندازه قلب و سرعت تپش آن برای جبران کسر تخلیه قلب افزایش مییابد.
- به شدت پایینتر از حد طبیعی (کمتر از ۳۰%): بیماران با این میزان از کسر تخلیه، اغلب علائم قابلتوجهی دارند، زیرا بدن قادر به جبران این میزان از کمبود پمپاژ خون نیست. علاوه بر این، خطر ابتلا به اختلالات ریتم قلبی و تهدید کننده حیات، افزایش می یابد.
دلایل پایین بودن EF قلب چیست؟
شرایط متعددی وجود دارد که می تواند سبب کاهش کسر تخلیه شود، از جمله:
- کاردیومیوپاتی (ضخیم شدن بافت قلب)
- بیماری عروق کرونر
- حمله قلبی
- بالا بودن طولانی مدت فشار خون
- مشکلات دریچه ای
- عفونت های ماهیچه قلبی
علائم پایین بودن EF قلب
پایین بودن EF قلب به ویژه در صورت اندک بودن، می تواند بدون علامت باشد، اما علائم آن، در صورت وجود، شامل موارد زیر است:
- خستگی
- تنگی نفس
- ضعف در پاها
- سرگیجه
- سریع یا نامنظم بودن ضربان قلب
چگونه EF قلب را اندازه گیری می کنند؟
چند راه برای اندازه گیری کسر تخلیه وجود دارد. یکی از روش های رایج، برای محاسبه EF قلب، اکوکاردیوگرافی است. اکوکاردیوگرام، نوعی اسکن اولتراسوند است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از اندام های داخلی استفاده می نماید. برای انجام اکوکاردیوگرام، پزشک یک پروب کوچک را روی قفسه سینه قرار داده و آن را در اطراف قفسه سینه حرکت می دهد تا یک تصویر زنده روی مانیتور ایجاد کند.
سایر آزمایشاتی که برای محاسبه کسر تخلیه ممکن است مورد استفاده قرار گیرند، عبارتند از:
آنژیوگرافی قلب
پزشک لوله ای بلند و نازک را از طریق یک رگ خونی به قلب می رساند و رنگ کنتراست را تزریق می کند؛ سپس بررسی می نماید که با هر ضربان قلب، چه مقدار خون از طریق شریان ها از قلب خارج می گردد.
بطن شناسی رادیونوکلئیدی
در این آزمایش، که گاهی با نام اسکن MUGA نیز شناخته می شود، با استفاده از یک دوربین مخصوص و یک ردیاب رادیواکتیو در خون، از قلب عکس می گیرند.
راههای افزایش ای اف قلب
افرادی که EF قلب خارج از محدوده طبیعی دارند، ممکن است به درمان بیماری زمینه ای نیاز داشته باشند. توصیه های کلی، برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی:
- کاهش میزان مصرف نمک، به کمتر از ۲۳۰۰ میلی گرم در روز
- مدیریت مصرف مایعات
- ورزش منظم
- حفظ وزن مناسب
- اجتناب از مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر
- مدیریت استرس
- شناسایی و درمان علل احتمالی نارسایی قلبی، مانند فشار خون بالا
پزشکان میتوانند برای کمک به درمان نارسایی قلبی، مصرف برخی از داروها را تجویز کنند. برخی داروها، مانند بتا بلوکرها، می توانند از ضعیف شدن عضله قلب جلوگیری نمایند. قرص های مدر یا دیورتیک ها، می توانند تورم و تنگی نفس ناشی از نارسایی قلبی را بهبود بخشند.
اگر نارسایی قلبی به دلیل فشار خون بالا یا آترواسکلروز ایجاد شده باشد، درمان آن عارضه، بخشی از رویکرد درمانی خواهد بود. یکی دیگر از گزینه های درمانی، استفاده از ضربان ساز دو بطنی می باشد. این دستگاه، تشخیص می دهد که ضربان قلب نامنظم، خیلی سریع یا خیلی کند شده است و برای افزایش میزان برون ده قلبی، از جریان الکتریکی استفاده می کند که باعث می گردد بطن چپ و راست، به صورت همزمان خون را پمپاژ نمایند.
داروها و روش های درمانی بالا بردن EF 40٪
به منظور درمان آن دسته از تغییرات عملکردی قلب، که توسط EF قلب اندازهگیری میشود، و یا جلوگیری از وخامت بیشتر این تغییرات، متخصص قلب می تواند چندین راه درمانی مختلف را به شما معرفی نماید.
- درمان علت کاهش کسر تخلیه، یعنی اصلاح هر گونه علل ایسکمیک (عدم جریان خون در عروق کرونر)، دریچه ای (مانند نشت دریچه قلب/نارسایی یا تنگی/استنوزیس)، سمی یا متابولیک (الکل، شیمی درمانی، غدد درون ریز).
- مصرف برخی داروها، مانند مسدودکننده های بتا، مهارکننده های ACE، ARBs، دیورتیک ها و/یا مسدود کننده های گیرنده آلدوسترون
- در مواردی که اختلال عملکردی شدید بطن وجود دارد، استفاده از دستگاههای مکانیکی (معروف به LVAD) میتواند از به بهبود عملکرد قلب کمک کند، در موارد خاص و شدیدتر نیز ممکن است پیوند قلب در نظر گرفته شود.
ای اف قلب ۳۰ درصد چقدر عمر میکند؟
اگر ای اف قلب در فردی کمتر از ۳۵ درصد باشد، با احتمال بیشتری به نامنظم شدن ضربان قلب دچار می شود که یک عارضه تهدید کننده حیات است و می تواند منجر به ایست قلبی یا مرگ ناگهانی گردد. در این حالت، پزشک ممکن است در مورد درمان به وسیله ایمپلنت دفیبریلاتور قلبی (ICD) یا همگام سازی مجدد قلبی (CRT) با شما صحبت کند.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت