آیا تا بهحال به این موضوع دقت کردهاید که داروی فشارخون خود را بهتر است در چه زمانی از شبانهروز مصرف کنید؟ طبق نسخه پزشک توسط داروساز و یا متصدی داروخانه، روی بستهبندی داروها، فقط مقداری از دوز دارو که باید در روز مصرف شود، نوشته میشود. اما آیا تا بهحال بر روی آنها برای شما یادداشت شده است که در چه زمانی از روز مصرف شود؟ شاید برای خیلی از داروها، زمان مصرف مهم نباشد و فقط دوز مصرفی است که در روز اهمیت دارد.
اما خیلی دیگر از داروها همچون داروهای فشار خون در این دسته قرار نمیگیرند و اینکه شما در چه زمانی از شبانهروز آن را مصرف کنید، اهمیت فراوانی در تأثیرگذاری آنها، خواهد داشت. در این مقاله قصد داریم در مورد بهترین زمان خوردن قرص فشار خون صحبت کنیم.
چرا باید قرص فشار خون مصرف کنیم؟
همهی ما دربارهی اهمیت فشار خون و میزان آن مطلع هستیم؛ نیرویی که از طرف خون به دیوارهی رگها وارد میشود، فشار خون است؛ این خون همان خونی است که قلب آن را به داخل شریانها پمپ میکند تا به تمام نقاط مختلف بدن منتقل شود. «هایپرتنشن» یا فشارخون بالا، بیماری خطرناکی است که درصورت عدم کنترل آن باعث میشود قلب به سختی کار کند و عامل سخت شدن جداره رگها است.
تمامی آسیبهای مذکور درنهایت موجب نارسایی قلبی میشود. شما برای آگاهی از فشار خون میتوانید حداقل درسال یکبار، معاینهی روتین، توسط پزشک داشته باشید. اگر دچار فشار خون بالا باشید و این امر توسط پزشک تشخیص داده شود، داروی مناسب برای شما تجویز خواهد کرد.
داروهای فشار خون چگونه کار میکنند؟
فشار خون در طول روز مقدارهای متفاوتی دارد و رنج آن بین اعداد مختلف در تغییر است. اما به طور کلی میتوان گفت در اول صبح و بعد از بیداری، فشار خون بالا بوده و شب در هنگام خواب و در زمان خوابیدن، فشار خون پایین میآید. اما با این حال هستند کسانی که دچار سندروم نان-دیپر (ریتم غیر عادی فشار خون) بوده و در شب هنگام هم چنان فشار خون بالا دارند.
اکثر داروهای فشار خون به گونه طراحی و تهیه میشوند که فقط با مصرف یک بار در روز مؤثر واقع شوند. با این حال این گروه از داروها، در تمام یک ۲۴ ساعت، تأثیر یکسانی نخواهند داشت و اینکه چه زمانی آنها را مصرف کنید، پر اهمیت است.
عملکرد داروهای فشار خون به این صورت است که در بازهی زمانی ۴ تا ۱۵ ساعت بعد از دوز مصرفی، تأثیرگذار خواهد بود. بنابراین مصرف آنها در مدت زمان مشخصی از روز تجویز میشود تا بتواند بعد از گذشت دوره زمانی ذکر شده و در هنگامی که فشار خون بالا خواهد رفت، تأثیر خود را بگذارد.
بهترین زمان خوردن قرص فشار خون: شب یا روز؟
انواع مختلفی از داروهای فشار خون در بازار وجود دارد. بنابراین هر کدام از آنها بر اساس عملکردی که دارد، بهتر است در زمان مشخصی مصرف شود.
قرص های فشار خون که بهتر است در روز مصرف شوند
دیورتیکها یا قرصهای آب: این قرصها شامل دیوریل (کلروتیازید) و لوزول (اینداپامید) هستند و با کمک کردن و تأثیرگذار بودن بر روی کلیهها باعث میشوند بدن از شر آب اضافی خلاص شود. به تعبیری دیگر میتوان گفت این گونه از داروها، ادرارآور هستند. پس در نتیجه در اثر مصرف آنها، احتیاج به دستشویی رفتن در شما بیشتر میشود.
با این حساب بهتر است که این نوع از قرصها را در صبح هنگام مصرف کنید. اگر نیاز به مصرف دوز دوم در طول یک شبانهروز دارید، بهتر است تا نیمه بعد ظهر دوز دوم را هم نیز به مصرف برسانید.
قرص های فشار خون که بهتر است در شب مصرف شوند
تعدادی دیگر از داروهای فشار که بهتر است در هنگام خواب و شب هنگام مصرف شوند عبارتند از:
– مهارکنندههای ACE (مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین) ، از جمله لوتنسین (هیدروکلراید بنازپریل) و وازوتک (مالات انالاپریل)
– ARB ها یا مسدود کنندههای گیرنده آنژیوتانسین II ، مانند (Avapro ایربسارتان)
– مسدود کنندههای بتا، مانند لوپرسور (متوپرولول)
– مسدود کنندههای کانال کلسیم، مانند Norvasc (آملودیپین بزیلات)
این داروها اغلب از آن جایی که خوابآور هستند، برای شب هنگام تجویز میشوند تا در زمانبندی خواب شما اختلالی ایجاد نکنند. البته یکیدیگر از دلایل مهم برای تجویز آنها در شب این است که تأثیرگذاری آنها بر روی فشار خون به صورت تدریجی است و در صبح هنگام که قرار است فشار بالا رود، اثر آنها پدیدار میشود.
در نظر داشته باشید که با افزایش سن، دیگر مانند جوانی، فشار خون در زمان خواب کاهش پیدا نکرده و احتمال سکته مغزی و یا حمله قلبی بالا میرود.
تحقیقات فراوانی، از اهمیت مصرف دوز شبانه سخن میگویند. به خصوص برای کسانی که به سندروم نان دیپر و عدم تعادل فشار خون مبتلاء هستند، که در طول شب، فشار خون آنها کاهش پیدا نمیکند، حتماً داروهایی با مصرف شبانه، تجویز خواهد شد. مصرف این داروها قبل از خواب، در کاهش احتمال حمله قلبی و یا سکته مغزی، به شدت مؤثر خواهد بود.
باید گفت برای افرادی که چرخه خواب و فشار خون متعادلتری دارند، دوز معمولی تجویز میشود. زیرا که فشار خون این افراد تغییرات نرمال دارد. در هر صورت خالی از اهمیت نیست که ذکر کنیم اگر شما شب کار هستید و ساعت و چرخه خواب شما با حالت نرمال تفاوت دارد، حتماً این تفاوتها و زمان مناسب برای مصرف دوز داروی فشار خون خود را مورد بررسی قرار دهید.
مزایای خوردن قرص فشار خون در شب
مطالعات جدید در این زمینه نشان داده است که خطر احتمال بیماریهای مغزی و یا حملات قلبی، در کسانی که قرصهای فشار خون را در شب و قبل از رفتن به رخت خواب مصرف میکنند، ۴۵ درصد کمتر از کسانی میباشد که آنها را در روز به مصرف میرسانند.
این گروه در هنگام مطالعه برای روشنتر بودن نتیجه تأثیر عواملی دیگر مانند، رابطه جنسی، سن، سطح کلسترول، وضعیت سیگار کشیدن، بیماریهای کلیوی و دیابت سطح دو را، در نظر گرفته اند و اثرگذاری آنها را در مطالعات خود از بین برده اند.
محققان همچنین تأثیر زمان مصرف داروها، برای ایجاد بیماریهای قلبی از جمله سکته قلبی را، بررسی کرده اند. این بررسیها نشان داده است که در مقایسه با مصرف دوز داروهای فشار خون در صبح، مصرف آنها در شب هنگام، ریسک خطر ابتلا به موارد زیر را کاهش خواهد داد:
- مرگ به دلیل شرایط قلبی یا رگهای خونی ۶۶ درصد
- سکته مغزی ۴۹ درصد
- حمله قلبی تا ۴۴ درصد
- نارسایی قلبی ۴۲ درصد
- عروق کرونر ۴۰ درصد
نتیجه گیری
آنچه در این جا بدان پرداختیم، بررسی بهترین زمان خوردن قرص فشار خون بود. طبق آنچه در این نوشتار بدان اشاره کردیم، این که شما هر دوز از یک دارو را در چه زمانی مصرف کنید، دارای اهمیت است. البته شاید برای برخی از داروها این موضوع خیلی مهم نباشد اما در هر حال نمیتوانید مصرف آنها را نیز بهراحتی از زمانی به زمان دیگر منتقل کنید. علاوه بر زمان مصرف، تداخل داروها با یکدیگر و یا با نوشیدنی و خوراکیهای مصرفی شما نیز باید مورد بررسی قرار بگیرد.
و در پایان، داروهای فشار خون وقتی بهترین نتیجه را دارند که به صورت مستمر و ادامهدار به مصرف برسند. برای هر گونه جابهجایی در مصرف آنها و یا تغییر در نوع قرص، حتما با پزشک خود در ارتباط باشید.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت