بسیاری از افراد نگران فشار خون بالا هستند که می تواند احتمال خطر بیماری قلبی یا حمله قلبی را افزایش دهد، اما فشار خون مینیمم پایین نیز می تواند مشکل ساز باشد. فشار خون مینیمم پایین ممکن است برای قلب خطرناک باشد. در این مقاله در مورد علل و درمان پایین بودن مینیمم فشار خون صحبت خواهیم کرد.
فشار خون مینیمم چیست؟
فشار خون، نیروی درون رگ های خونی شما حین ضربان زدن قلب و آرام شدن آن می باشد. این نیرو به میلی متر جیوه (mm Hg) اندازه گیری می شود. عدد بالا در اندازه گیری فشار خون شما، فشار سیستولیک نامیده می شود که در زمان تپش قلب اندازه گیری می شود. عدد پایین، فشار دیاستولیک یا فشار خون مینیمم نامیده می شود که در بین ضربان ها که قلب آرام است، اندازه گیری می شود.
اصطلاح پزشکی برای فشار خون پایین، هایپوتنشن می باشد. اگر شما دارای هایپوتنشن باشید، اندازه گیری فشار سیستولیک شما زیر ۹۰ mm Hg و عدد دیاستولیک شما زیر mm Hg 60 می باشد.
فشار دیاستولیک خطرناک چند است؟
مینیموم فشار خون باید بین ۶۰ تا ۸۰ میلی متر جیوه باشد. هر چیزی بالاتر از این غیر طبیعی در نظر گرفته می شود (فشار خون بالا). زمانی که فشار دیاستولیک بالای ۱۲۰ میلیمتر جیوه باشد، خطرناک است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
همچنین، در صورتی که مینیمم فشار خون کمتر از ۶۰ میلیمتر جیوه باشد، می تواند باعث سرگیجه یا سبکی سر شما شود و اگر این شرایط ادامه پیدا کند، می تواند منجر به بیماری قلبی شود. برای مثال فشار خون دیاستولیک ۵۰ میلی متر جیوه بسیار پایین محسوب می شود.
در نتیجه فشار دیاستولیک خطرناک بالاتر از ۱۲۰ میلیمتر جیوه و پایین تر از ۶۰ میلیمتر جیوه در نظر گرفته می شود.
فشار خون دیاستولیک پایین چه خطراتی دارد؟
برخی از افراد حتی وقتی که فشار سیستولیک آنها طبیعی باشد، می توانند فشار خون دیاستولیک پایینی داشته باشند. این شرایط هایپوتنشن دیاستولیک مجزا نامیده می شود. برخلاف بقیه بدن که خون را در زمان پمپاژ قلب دریافت می کند، عضلات قلب شما، خون را به هنگام آرام بودن قلب دریافت می کنند.
اگر فشار خون دیاستولیک شما بسیار پایین باشد، عضلات قلب شما خون اکسیژن دار کافی دریافت نمی کند. این می تواند منجر به ضعیف شدن قلب شما شود که این شرایط نقص قلبی دیاستولیک نامیده می شود. اگر مبتلا به بیماری قلبی کرونری هستید (مانند گرفتگی عروق قلب) ممکن است در معرض احتمال خطر بالاتری برای ابتلا به این نقص قلبی قرار داشته باشید.
پایین بودن مینیموم فشار خون چه عوارضی ایجاد می کند؟
اکثر افراد در تلاش برای پایین آوردن فشار خون هستند. اما زمانی که فشار خون پایین تر از ۶۰ می رود، افراد احساس ناراحتی می کنند. بسیاری از افراد مسن تر با پایین بودن مینیموم فشار خون خسته می شوند و یا احساس سرگیجه می کنند و ممکن است دچار غش شوند.
به طور واضح، هیچ یک از این شرایط، برای افراد مسن که به طور بالقوه دارای پوکی استخوان و دیگر مشکلات سلامتی هستند، خبر خوبی نیست. شریان های کرونری شما در طول فاز دیاستولیک تغذیه می شوند. اگر شما دارای فشار دیاستولیک پایین باشید، این امر به معنای داشتن فشار شریان کرونری پایین می باشد، یعنی خون و اکسیژن قلب شما کاهش پیدا می کند.
این همان چیزی است که ما آن را ایسکمی قلبی می نامیم و نوع ایسکمی سطح پایین و مزمن ممکن است به مرور زمان قلب را ضعیف کند و منجر به نارسایی قلبی شود.
علت پایین بودن مینیمم فشار خون چیست؟
سه نوع علت شناخته شده برای پایین بودن فشار دیاستولیک مجزا وجود دارد:
این داروهای فشار خون موجب باز شدن (گشاد شدن) رگ های خونی شما می شوند. از آنجا که این داروها می توانند فشار دیاستولیک را بیشتر از فشار سیستولیک کاهش دهند، ممکن است موجب هایپوتنشن دیاستولیک مجزا شوند. نام های تجاری معمول شامل مینی پرس و کاردورا می باشد.
زمانی که سن ما بیشتر می شود ما قابلیت انعطاف پذیری شریان های خود را از دست می دهیم. برای افراد مسن تر، شریان ها ممکن است به حدی سفت شوند که بین ضربان های قلب به عقب بپرند.
اگر شما بیش از حد نمک مصرف کنید، ممکن است احتمال خطر پایین بودن فشار مینیمم را افزایش دهید.
چندین علل شایع برای هایپوتنشن کلی وجود دارد که شامل عدد دیاستولیک پایین می شود. این علل عبارتند از:
برای برخی افراد، به ویژه افراد بالای ۱۸ سال، کاهش فشار خون سیستولیک به زیر ۱۲۰ ممکن است موجب افت فشار خون دیاستولیک به زیر ۶۰ شود.
بسیاری از داروهای فشار خون می توانند موجب هایپوتنشن شوند. این داروها شامل قرص های آب (داروهای ادرارآور)، داروهای بیماری پارکینسون، داروهای ضد افسردگی و داروهای مورد استفاده برای اختلال نعوظ می باشند.
مشکلات دریچه قلب، نقص قلبی و ضربان قلب بسیار آهسته (برادی کاردی) می تواند منجر به هایپوتنشن شود.
اگر مایعات کافی مصرف نکنید، فشار خون شما ممکن است به طرز خطرناکی افت پیدا کند. در صورتی که داروهای ادرار آور مصرف می کنید و مایعات خارج شده از بدن شما بیش از مایعات دریافتی بدنتان می باشد، این اتفاق ممکن است رخ دهد.
روش های درمان پایین بودن مینیمم فشار خون
درمان فشار خون پایین کلی بستگی به علت آن دارد. عوارض درمان بیش از حد فشار خون بالا می تواند با تنظیم یا تغییر داروها کنترل شود. هدف حفظ فشار خون دیاستولیک بین ۶۰ و ۹۰ mm Hg می باشد. درمان پایین بودن مینیمم فشار خون یا هایپوتنشن دیاستولیک مجزا نسبت به درمان هایپوتنشن معمولی سخت تر است.
– تغییر داروهای مصرفی: تغییر داروهای مصرفی یکی از روش های درمان این بیماری است. اگر در حال مصرف آلفا بلاکر هستید، پزشک شما می تواند داروی فشار خون بالای دیگری برای شما تجویز کند.
– درمان با دارو: پزشک ممکن است داروهایی مانند فلودروکورتیزون و میدودرین را برای درمان انواع خاصی از فشار خون پایین تجویز کنند. با این حال، در حال حاضر، هیچ دارویی برای درمان هایپوتنشن دیاستولیک مجزا وجود ندارد.
اگر فشار دیاستولیک فردی به دلیل سپسیس (عفونت خونی) به طور خطرناکی پایین باشد، ممکن است از داروهای دیگری برای افزایش فشار خون استفاده شود. این داروها عبارتند از:
- آگونیست های گیرنده آلفا آدرنرژیک
- دوپامین
- اپی نفرین
- نوراپی نفرین
- فنیل افرین
- آنالوگ های وازوپرسین
– رفع کم آبی بدن: یکی از روش های درمانی، رفع کم آبی بدن است که می توان آن را با مصرف مایعات بیشتر این مسئله را حل کرد. روش های خانگی دیگر را در ادامه معرفی کرده ایم.
اگر دارای فشار خون دیاستولیک پایین مجزا باشید و دارویی برای فشار خون مصرف نمی کنید، تنها گزینه ممکن است ملاقات های مکرر با پزشک جهت چکاپ های منظم و مراقبت از علائم و نقص قلبی می باشد.
درمان خانگی پایین بودن مینیمم فشار خون
به جز تغییر در داروها، افراد چه کاری می توانند برای بالابردن فشار خون دیاستولیک خود در صورت پایین بودن آن انجام دهند؟ تغییرات سبک زندگی مانند رژیم غذایی و ورزش می توانند تأثیراتی فوری داشته باشد. درون شما بسیار سریعتر از چیزی که آینه به شما نشان می دهد می تواند تغییر کند. با خوردن غذاهای بهتر، ورزش بیشتر و کنترل وزن شما و سیگار نکشیدن، درون بدن شما زودتر تغییر می کند.
سدیم به بالا بردن مینیمم فشار خون کمک می کند. با این حال، ممکن است فشار خون را بیش از حد افزایش دهد و منجر به بیماری قلبی شود. از پزشک خود بپرسید که چه میزان نمک برای شما مناسب است.
مایعات حجم خون را افزایش می دهند و به جلوگیری از کم آبی بدن کمک می کنند، که هر دو در درمان پایین بودن مینیمم فشار خون مهم هستند.
وقتی یک وعده غذایی حجیم داشته باشید، ممکن است دچار افت فشار خون شوید. این مسئله بیشتر در افراد مسن اتفاق می افتد و علت آن این است که خون پس از خوردن غذا به دستگاه گوارش شما جریان می یابد. در بیشتر افراد، قلب برای کمک به تعادل فشار خون، خون بیشتری پمپاژ می کند. اما در برخی افراد، قلب توانایی این کار را ندارد و بدن با کاهش فشار خون مینیمم مواجه می شود.
سطوح پایین ویتامین B-12، اسید فولیک و آهن می تواند باعث کم خونی شود. این وضعیت زمانی اتفاق می افتد که بدن شما نمی تواند خون کافی بسازد. کم خونی می تواند فشار خون را کاهش دهد. این به نوبه خود می تواند باعث کاهش فشار خون دیاستولیک شود.
جورابهای فشرده سازی که معمولاً برای تسکین درد و تورم رگهای واریسی استفاده میشوند، میتوانند به کاهش تجمع خون در پاهای شما کمک کنند. افرادی که در بستر استراحت هستند، ممکن است به بریس های فشاری برای کمک به پمپاژ خون از پاها نیاز داشته باشند.
افت فشار خون ارتواستاتیک در افراد مسن شایع تر است. برای ۱۱ درصد از افراد میانسال و ۳۰ درصد از افراد مسن این اتفاق می افتد.
دیابت و سطوح بالای قند خون ممکن است منجر به کاهش فشار خون مینیمم شود. از یک دستگاه قند خون خانگی برای بررسی سطح قند خون خود چندین بار در روز استفاده کنید. برای یافتن بهترین رژیم غذایی، ورزش و برنامه دارویی برای کمک به تعادل سطح قند خون به پزشک خود مراجعه کنید.
کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که بدن شما هورمون های تیروئید کافی تولید نکند. این مسئله می تواند منجر به کاهش فشار خون دیاستولیک شود. یک آزمایش خون ساده می تواند به پزشک شما بگوید که آیا شما این بیماری را دارید یا خیر. ممکن است برای کمک به تقویت عملکرد تیروئید خود به دارو و تغییرات رژیم غذایی نیاز داشته باشید.
دکتر حسین دباغیان متخصص قلب و عروق – کلینیک قلب سلامت