علائم سکته مغزی و حمله قلبی به طور ناگهانی رخ می دهند. هرچند بعضی از علائم این دو، مشابه هستند، اما دیگر علائم آنها متفاوت است. یکی از علائم متداول سکته مغزی سردرد شدید و ناگهانی است. از سکته مغزی با نام حمله مغزی نیز یاد می شود. درحالی که سکته یا حمله قلبی غالباً با درد سینه رخ می دهد. دانستن فرق سکته مغزی و سکته قلبی و تشخیص علائم این دو به شما کمک می کند تا بهترین راه کمک گرفتن را انتخاب کنید.
علائم سکته مغزی و حمله قلبی چیست؟
علائم سکته و حمله قلبی به عوامل زیر بستگی دارد:
- شدت حمله
- سن بیمار
- جنسیت بیمار
- سلامت جسمانی
علائم سکته مغزی و حمله قلبی، ممکن است ناگهانی رخ دهند.
علل سکته مغزی و سکته قلبی چیست؟
سکته و حمله قلبی، هر دو می توانند به علت گرفتگی شریان ها اتفاق بیافتند.
علل سکته مغزی
رایج ترین نوع سکته مغزی سکته ی ایسکمیک است:
- یک لخته خون در شریان مغزی می تواند جریان خون در مغز را قطع کرده، و موجب سکته شود.
- شریان های کاروتید، خون را به مغز می رسانند. تشکیل پلاک در یک شریان کاروتید می تواند همین نتیجه را داشته باشد.
نوع دیگر سکته مغزی سکته ی خونریزی مغزی است. این اتفاق زمانی می افتد که یک رگ خونی در مغز پاره شده و خون به بافت اطراف نشت کند. فشار خون بالا، که به دیواره های شریان فشار وارد می کند، دلیل سکته ی خونریزی مغزی است.
علل سکته قلبی
حمله ی قلبی زمانی اتفاق می افتد که یک شریان کرونر، مسدود یا آنقدر تنگ شده که جریان خون، متوقف یا بسیار محدود شود. یک شریان کرونری، شریانی است که خون را به عضلات قلب می رساند. گرفتگی در یک شریان کرونر زمانی اتفاق می افتد که یک لخته ی خون، جریان خون را متوقف کند. این اتفاق، زمانی که پلاک های کلسترول آنقدر تشکیل شود که جریان خون بسیار کند، یا متوقف شود، نیز می تواند رخ دهد.
عوامل خطرزا در بروز علائم سکته مغزی و حمله قلبی چیست؟
بسیاری از عوامل خطرزای علائم سکته و حمله قلبی مشابه هستند. از قبیل:
- سیگار
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- سن
- سابقه ی سلامت خانوادگی
فشار خون بالا به دیواره های شریان های خونی فشار وارد می کند. این امر، آن ها را سفت و غیر قابل انعطاف (برای حفظ کردن جریان خون مناسب) می کند. در نتیجه جریان خون ضعیف می تواند ریسک سکته و حمله قلبی را افزایش دهد.
اگر تپش قلب غیر عادی -که به نام فیبریلاسیون دهلیزی شناخته می شود- دارید، شما بیشتر در معرض سکته قرار دارید. زیرا قلب شما در زمان فیبریلاسیون دهلیزی، نامنظم است، خون در قلب شما جمع شده و تشکیل لخته می دهد. اگر این لخته از قلب شما خارج شود، به عنوان یک آمبولوس به سمت مغز حرکت کرده و سبب سکته ی ایسکمیک می شود.
چگونه سکته مغزی و سکته قلبی را تشخیص دهیم؟
اگر علائم سکته مغزی دارید، پزشک شما خلاصه ای از علائم و سابقه ی بیماری از شما را ثبت می کند. احتمالاً شما باید یک سی تی اسکن مغز بگیرید. که این، می تواند خونریزی های مغزی و قسمت هایی از مغز که تحت تأثیر جریان ضعیف خون قرار گرفته اند را نشان دهد. پزشک شما ممکن است MRI را هم برای شما تجویز کند.
برای تشخیص حمله ی قلبی، آزمایشات دیگری انجام می شود. پزشک شما همچنان علائم و سابقه ی بیماری شما را می خواهد. بعد از آن، با استفاده از نوار قلب، سلامت عضلات قلب شما را چک می کند.
یک آزمایش خون برای چک کردن آنزیم های مرتبط به حمله ی قلبی صورت می گیرد. پزشک شما ممکن است تست کاتتریزاسیون قلب را روی شما انجام دهد. این تست، شامل فرستادن یک شلنگ بلند و انعطاف پذیر از طریق رگ خونی به درون قلب شما، برای چک کردن گرفتگی ها است.
درمان سکته مغزی و حمله قلبی
گاهی اوقات برای درمان گرفتگی ناشی حمله قلبی، استفاده از دارو و تغییرات سبک زندگی کافی نیست. در این مواقع، ممکن است پیوند بایپس شریان کرونر، یا آنژیوپلاستی با یک استنت ضروری باشد. طی یک عمل پیوند بایپس شریان کرونر، که بیشتر با نام عمل بایپس شناخته می شود، پزشک شما، یک رگ از سایر اندام های بدنتان گرفته، و آن را به شریان بسته شده، وصل می کنند. این امر جریان خون را از مسیری غیر از مسیر بسته شده، عبور می دهد.
آنژیوپلاستی به وسیله ی یک سوند با یک بالن کوچک در نوک آن انجام می شود. پزشک شما، یک سوند را وارد رگ خونی کرده و بالن را در اطراف گرفتگی باد می کند. بالن، پلاک ها را به سمت دیواره ی شریان فشار می دهد، تا مسیر جریان خون را باز کند.
بیشتر اوقات آنها یک لوله ی توری به نام استنت را برای باز نگه داشتن شریان در آن قرار می دهند. بعد از حمله ی قلبی و درمان متعاقب آن، شما باید در جلسات توان بخشی قلب، شرکت کنید. توان بخشی قلب، چندین هفته طول می کشد و شامل تست ورزش، و داشتن یک رژیم غذایی، سبک زندگی و داروهای مورد نیاز برای سلامت بهتر قلب است. بعد از آن، باید به ورزش و خوردن غذاهای سالم ادامه دهید، و از چیزهایی مثل سیگار کشیدن، خوردن بیش از حد الکل و استرس بپرهیزید.
درمان سکته مغزی
همان سبک زندگی سالم، برای بعد از درمان سکته نیز پیشنهاد می شود. اگر شما سکته ی ایسکمیک داشتید، و در چند ساعت بعد از آن، خود را به بیمارستان رساندید، پزشک شما ممکن است برای شما دارویی به نام "فعال کننده ی بافت پلاسمینوژن" تجویز کند، که به از بین بردن لخته کمک می کند.
همچنین، پزشک ممکن است از دستگاهی برای بیرون آوردن لخته از رگ خونی استفاده کند.
برای سکته خونریزی مغزی، ممکن است شما برای درمان رگ های آسیب دیده، به جراحی نیاز داشته باشید. پزشک ممکن است در برخی موارد، از یک گیره ی مخصوص برای ایمن نگه داشتن قسمت پاره شده ی رگ خونی استفاده کند.
بعد از سکته مغزی و سکته قلبی
چشم انداز شما پس از سکته یا حمله قلبی، بستگی زیادی به شدت حمله و سرعت درمان دارد.
بعضی از افراد، بعد از سکته مغزی آسیب هایی را تجربه می کنند که باعث می شود تا مدت طولانی در حرف زدن و راه رفتن دچار مشکل شوند. در برخی دیگر، آسیب های مغزی، هرگز درمان نمی شود. برای خیلی از آنهایی که پس از مشاهده ی علائم، سریعاً درمان شدند، احتمال بهبودی کامل وجود دارد.
پس از حمله قلبی، شما می توانید انتظار داشته باشید که بیشتر فعالیت هایی که قبلا لذت می بردید را با رعایت موارد زیر، دوباره انجام دهید:
- دنبال کردن دستورات پزشکتان
- شرکت در جلسات توانبخشی قلبی
- حفظ کردن سبک زندگی سالم
امید به زندگی شما، ارتباط مستقیم به میزان پایبندی به رفتارهای لازم برای سلامت قلب دارد. اگر تا به حال سکته مغزی یا حمله قلبی را تجربه کرده اید، اینکه مراحل توانبخشی را جدی بگیرید و به آن پایبند باشید، از اهمیت بالایی برخوردار است. با وجود سختی های این کار، نتیجه ی آن، یک زندگی با کیفیت بسیار بالاتر است.
پیشگیری از حمله ی قلبی و سکته مغزی
بسیاری از روش های مشابهی که برای پیشگیری از سکته استفاده می شود، خطر حمله ی قلبی را هم کاهش می دهد. از قبیل:
- آوردن سطح کلسترل و فشار خون به رنج سالم
- سیگار نکشیدن
- حفظ وزن سالم
- محدود کردن الکل مصرفی
- کنترل کردن قند خون
- ورزش کردن روزانه یا اغلب روزهای هفته
- رعایت یک رژیم غذایی با میزان کم چربی های مضر، شکر و سدیم.
شما نمی توانید بعضی از عوامل خطرزا، از قبیل سن و سابقه سلامت خانواده را کنترل کنید. با این وجود می توانید با داشتن یک زندگی سالم، احتمال حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش دهید.
دکتر حسین دباغیان – کلینیک فوق تخصصی قلب سلامت
